Qarshi davlat universiteti republic of uzbekistan

TARAQQIYOT PSIXOLOGIYASI FANI PREDMETI 
Asosiy tushunchalar. Inson taraqqiyotini tushunishga yondashuvlar. Irsiyat va muxit. 
Perinatal rivojlanish va insonning dunyoga kelishi. Taraqqiyot psixologiyasi va differentsial 
psixologiya fanlari hakida tushuncha. Taraqqiyot psixologiyasining fanlararo tutgan o’rni. Taraqqiyot 
tushunchasiga ta‘rif. “O’sish”, “rivojlanish”, “etilish”, “yosh” tushunchalari. Inson psixik 
taraqqiyotining hayvonlar psixik taraqqiyoti bilan qiyosiy taxlili. Filogenez, antropogenez, 
ontogenez, hayot yuli tushunchalari. Taraqqiyot psixologiyasi predmeta. Bolalik tushunchasining 
tarixiy taxlili. Bolalik tarixi va madaniyatda bolalikning ijtimoiy-tarixiy fenomen sifatida aks etishi. 
Bola hakidagi fan predmetining tarixiy o’zgarishi — fenomenologiyadan sababiy tushuntirishga 
o’tish. Bolalar psixologiyasining tarixiy shakllanishi (CH.Darvin, J.-J.Russo, V.Preyer, G.Stenli-
Xoll). Xronologik, biologik, ijtimoiy va psixologik yosh uzaro mutanosibligi. Taraqqiyot vazifalari 
(R.Xevigxerst) 

---

256 
Taraqqiyot psixologiyasi bo’limlari: perinatal psixologiya, bolalar psixologiyasi, o’smirlik va 
o’spirinlik davrlari psixologiyasi, yetuklik davri psixologiyasi, gerontopsixologiya. Taraqqiyot 
psixologiyasining nazariy va amaliy vazifalari: inson psixik taraqqiyotini xarakatlantiruvchi kuchlari, 
mexanizm va omillarini urganish, ontogenezda psixik Taraqqiyotni davrlashtirish, xar bir bosqichda 
psixik taraqkiyotning sifat jixatidan o’ziga xosligini urganish, psixik taraqqiyotni ta‘lim va tarbiya 
imkoniyatlari asosida korrektsiya qilish va mu‘tadillashtirish Taraqqiyot psixologiyasining 
zamonaviy ilmiy bilim tizimidagi o’rni. 
Psixik Taraqqiyot konuniyatlari. Psixik taraqqiyot butunligi, tuzilmaviyligi va bosqichliligi. 
Taraqqiyot bosqichlarining ketma- ketligi. Taraqqiyotda geteroxronlik va nomutanosiblik. 
Akseleratsiya va retardatsiya. Taraqqiyotda sensitiv va inqirozli davrlar. Inson umrida normativ 
inqirozlar. 
Umr taraqqiyoti dinamikasini o’rganish metodlari. Tadqikotning metodologik printsiplari. 
Umr davrlari psixologiyasida ko’llaniladigan asosiy metodlar. «Metod» va «metodika» tushunchalari. 
Tadqiqotlar o’tkazishning asosiy tamoyillari va boskichlari. Taraqqiyot psixologiyada metodlarni 
qo’llashning o’ziga xos xususiyatlari. Metodlar klassifikatsiyasi. 
Qo‘llaniladigan ta’lim texnologiyalari
: 
dialogik yondoshuv, muammoli ta’lim, 
aqliy hujum, 
kichik gurhlarda ishlash, loyiha, modellashtirish, yo‘naltiruvchi matn, munozarali dars, 
Bingo, blits, 
ajurali arra, nilufar guli, menyu, munozara, o‘z-o‘zini nazorat. 
Adabiyotlar: A1;A2; A3; A4; Q6; Q7 Q8; Q9; Q10; Q14 ;Q15.