|
O’zbekiston Respublikasi Axborot
texnologiyalari va kommunikatsiyalarini
rivojlantirish vazirligi Muhammad al-xorazmiy
nomidagi Toshkent axborot texnologiyalari
universiteti Nukus filiali
AKADEMIK YOZUV FANIDAN
MUSTAQIL ISH
Mavzu
: “O’zbekiston muzeylari”
В
AJARDI
:1 -
KURS
104-21
GURUHI
D
ASTURIY INJINIRING
TALABASI
Atadjonov Samandar Jumaboy O`gli
Т
EKSHIRDI
:J
AQSIMOVA
U
RZIYA
“O’zbekiston Muzeylari’’
MAVZU REJASI:
1. Muzeylar – o‘tmish va kelajak orasidagi ko‘prik
2.O’zbekiston muzeylari
3. Soha muzeylari
1. MUZEYLAR – O‘TMISH VA
KELAJAK ORASIDAGI KO‘PRIK
Yurtimiz tarixi, xalqimizning boy ma’naviy merosi haqida tushunchaga ega bo‘lish, undan
bugungi avlodni xabardor etishda muzeylarning o‘rni katta.
Toshkentda 30 dan ziyod muzey bo‘lib, ularda 113127 dan ortiq eksponat saqlanadi; har yili
muzeylarga o‘rtacha 1,5 mln.ga yaqin kishi kiradi. Toshkentdagi yirik davlat muzeylari: O‘zbekiston
Davlat san’at muzeyi, O‘zbekiston tarixi Davlat muzeyi, Temuriylar tarixi Davlat muzeyi,
O‘zbekiston amaliy san’ati muzeyi, O‘zbekiston Respublikasi Qurolli kuchlari markaziy muzeyi,
O‘zbekiston tasviriy san’at galereyasi va boshqalar.
Muzeylarda ilmiy asarlar, qo‘llanmalar va kataloglar nashr etiladi. O‘zbekiston xalq xo‘jaligi
yutuqlari ko‘rgazmasi, planetariy muzey tipidagi muassasalar qatoriga kiradi. Toshkent korxonalari,
muassasalari va o‘quv yurtlarida tashkil qilingan muzeylar davlat muzeyi tarmoqlarini to‘ldiradi.
Muzeylar yo‘nalishiga mos tarixiy eksponatlarni to‘plash, ularni o‘rganish va saqlanishini
ta’minlash, ilmiy tekshirish ishlarini olib borish, ekspozitsiyalar tayyorlash va ko‘rgazmalar tashkil
etish, noshirlik ishlari, xorijiy va xalqaro tashkilotlar bilan hamkorlik
muzeylar
faoliyatining
asosini tashkil etadi.
•
O‘zbekiston Respublikasida ham ko‘plab muzeylar mavjud. Bu muzeylardagi
eksponatlar jahonning mashhur muzeylari eksponatlaridan qolishmaydi.
•
Hozirgi kunda respublikamizda
O‘zbekiston tarixi davlat muzeyi, Temuriylar
tarixi davlat muzeyi,
O‘zbekiston san’at muzeyi, O‘zbekiston xalqlari
madaniyati va
san’ati tarixi muzeyi, O‘zbekiston sog‘liqni saqlash muzeyi kabi
muzeylar faoliyat
ko‘rsatmoqda. Birgina O‘zbekiston tarixi davlat muzeyining
o‘zida 250 mingdan ortiq tarixiy yodgorliklar mavjud.
•
•
Ular xalqimizga va chet elliklarga
O‘zbekistonning o‘tmish tarixini ko‘z-ko‘z
qilib turadi. Temuriylar tarixi davlat muzeyi 1996-yilda bunyod etilgan.
Balandligi 31 metr
bo‘lgan muzey binosi uch qavatlidir. Muzey ko‘rgazma
zalining markazida devorga ajoyib tasviriy
san’at asari ishlangan. Unga
«Buyuk Sohibqiron
– buyuk bunyodkor» deb nom berilgan. Asar «Tug‘ilish»,
«Yuksalish» va «Faxrlanish» nomlari bilan ataluvchi 3 qismdan iborat.
«
Tug‘ilish» qismida Sohibqironning (buyuk bobomiz Amir Temurning) tug‘ilishi
bilan
bog‘liq urf-odatlar tasvirlangan.
•
«Yuksalish» qismida buyuk bobomiz hayotida doimo amal qilgan «Rosti-rusti»,
ya’ni «Tog‘rilik najotdir» degan shiori oltin harflar bilan yozib qo‘yilgan.
Shuningdek, bu qismda Sohibqironning vazirlar, harbiy sarkardalar va olimlar
bilan
o‘tkazayotgan kengashi aks ettirilgan.
•
«Faxrlanish» qismida esa Amir Temur va temuriylar davri merosining avloddan
avlodga
o‘tib kelayotganligi g‘oyasi tasvirlangan.
Dunyoga mashxur Nukus Savetskiy
san’at muzeyi
•
Ingliz gazetasi
“Gardian” muzeyini “dunyoni eng go’zal
muzeylaridan biri
” deb atagan. Huddi shunday bahoni “Dunyoni
eng zor muzeylaridan biri
” deb Albert Gor va Jak Shirak berishgan.
Muzeyda saqlanadigan kollektsiyalarni dunyoni
ko’p etakchi
davlatlarni oldingi va hozirgi elchilari tomosha qilishgan
– Buyuk
Britaniya, Frantsiya, Germaniya, Yaponiya hamda bu davlatlarni
madaniyat
bo’yicha maslaxatchilari, YUNESKO, AQSH
vakolathonalari.
•
Respublikada Savitskiy nomidagi Nukus muzeyi kabi rus rassomlarini noyob
rasmlari hamdadunyodagi mashxurlik bilan maqtana oladigan muzeylar
ko’p
emas.
Birinchio’rinda muzey kimni nomiga atalganini aytib o‘tish kerak. U esa
Moskva rassomiIgor Vitalyevich Savitskiy nomi bilan atalgan. Igor Savitskiy
Nukusga 50 chiyillarda kelgan, 1966 chi yilda esa Nukus muzeyi direktori etib
tayinlangan.
•
Shu paytda u asarlarni sotib olish huquqini
qo’lga kiritgan. Dastlab
o’ziniarxeologik tadqiqotlarga va qoraqalpoq etnografiyasiga bag’ishlab, u
zamonaviysan’at asarlarini sotib olish bilan qiziqqan, bu mavjud bo’lgan
siyosiy
tizimbo’yicha taqiqlangan edi. “Xalq dushmani” qatoriga tushish havfi
bilan,Savitskiy keyinchalik avangardistlar nomi berilgan ustalarni
taqiqlanganasarlarini topgan.Natijada muzey kollektsiyasiga 50.000 birlikga
teng avangard va avangarddan
so’ngivaqtdagi ittifoq tasviriy san’at asarlari
bilan boyitgan. Shu erda rasmiymarkazlaridan uzoq
bo’lgan Nukusda yillar
davomida SSSR tomonidan quvib kelingannarsalarni
ko’rish imkoni bor edi.
Savitskiy nomidagi muzey kollektsiyasida 90000 dan ortiq eksponat bor, shular
qatorida rus avangard
kollektsiyasi,O’zbekistonni tasviriy san’ati,
Qoraqalpog’iston xalq-amaliy san’ati, QadimgiHorazm san’ati, va ularga
qo’shimcha sifatida Parijni Luvr eksponatlarinigo’zal nusxalari.
Do'stlaringiz bilan baham: |
