Mikrobiologiya va virusologiya

«Mikrobiologiyaning rivojlanishi morfologiya ikkinchi davri» deb farqlanadi. 
Gollandiyalik olim Anton van Levengukning xizmatlari.
Gollandiyalik olim Anton van Levenguk (1632 – 1723) o’zi yasagan mikroskop yordamida 
iflos suv, turli xil organik moddalarni suyuqliklari – har xil moddalar qaynatmalari, tish kiri kabi 
namunalarni tekshirib, ulardagi mikroorganizmlarni ko’zatib «
Anton Levenguk kashf etgan
tibbiyot sirlari
» degan kitobida (1695) mikroorganizmlarning shakllarini tasvirlab bergan. 
Rossiyada birinchi mikroskop Ivan Belyayev va Ivan Kulibinlar tomonidan kashf etilgan. 
Rus olimi, harbiy vrach D.S.Samoylovich (1744 – 1805) mikroskop yordamida chuma 
kasalligining qo’zg’atuvchisini tekshirib, odamlarni bu kasallikga qarshi emlash usulini taklif 
etgan. 
Uning bu kashfiyoti boshqa yuqumli kasalliklarning sababchisini o’rganish uchun asos 
bo’ldi. Angliyalik vrach E. Djenner (1749 – 823) 1798 yilda chechakka qarshi emlash muhim 
ahamiyatga ega ekanligini ko’rsatib bergan edi. XIX asrning ikkinchi yarmidan boshlab ancha 
takomillashtirilgan mikroskoplar yaratildi. Bu esa mikroorganizmlarning faqat morfologik 
to’zilishini emas, balki fiziologiyasini ham o’rganishga ham imkon berdi.
Mikroorganizmlarning ochilishi mikroskopning kashf etilishi bilan bevosita uzviy bog’liq 
bo’ldi. Birinchilar qatori Gans va Zahariy Yansen, sungra G. Galiley va K. Drebbel tomonidan 
mikroskoplar yaratildi va takomillashtirildi..
Mikrobiologiya fanining rivojlanishida L. Paster, Robert Kox va boshqalar ishlarining 
ahamiyati. 
Mikroorganizmlarni