Samarqand iqtisodiyot va servis instituti ekskursiya xizmatini tashkil qilish

46

---

Til stili (uslubi) 
- bu tilning turli-tumanligidir. Odamlaming 
maishiy hayotdagi tili rasmiy muhitdagi tildan, ilmiy referatlaming 
nli umumta’Iim maktablari pedagoglari tilidan farq qiladi. Tilning 
quyidagi stillari mavjud: badiiy, ishchan so‘zlashuv (maishiy), il­
miy, ommaviy, kasbiy-texnikaviy.
Gid tilining stili fikrlaming so‘zdagi ifodasi, nutqining tuzilishi- 
dir. Boshqa stillardan uni hikoyadagi o‘ziga xos shakli va usuli 
njratib turadi (masalan: aniqlik, mantiqiylik, obrazlilik, ifodalilik, 
hissiyotlik, tozaligi, tilning boyligi va h.k.)
Gid tilining individual stili uning kasbiy mahorati darajasi, 
nutq madaniyatini belgilaydi. Gid tili stilining o‘ziga xosligi uning 
vazifalariga bog‘liq:
• 
tarixiy voqeaning tashqi holatini qayta tiklash;
• 
kuzatilayotgan obyekt, hikoya qilinayotgan voqea, tabiat 
hodisalariga isbotiy tavsiflar berish;
• 
uzoq o‘tmishning tarixiy holatini ekskursantlar his etishini 
ta’minlash.
Gid nutqida «shunday qilib», «xullas», <(qisqasi» kabi standart 
so‘z va iboralar o‘rinsizdir. Nutq jilosi ham muhim. Gid nutqining 
ohangi butun ekskursiya davomida yuqoriroq bo‘lishi kerak.
Hikoyaning xarakteri unga qo‘yilgan vazifalarga bog'liq ra- 
vishda o‘zgaradi. Hikoya darak beruvchi yoki rekonstruksiyalov- 
chi xarakterda bo‘lishi mumkin. Darak beruvchi hikoya - bu biror 
voqea, uning sodir bo‘lishi jarayoni haqidagi hikoyadir. Hikoya 
qiluvchi ekskursantlarda voqealaming qanday va qayerda so­
dir bo'lganligi haqida tasawur uyg‘otadi. Ma’lumotlarni bayon 
etishning darak stili ko‘pgina ekskursiya jarayonida uchun xos- 
dir. Rekonstruktiv hikoyada ekskursantlaming xayoliga u yoki bu 
predmetni awalgi holatini qayta tiklash vazifasi qo‘yiladi (ma­
salan: bizning davrimizgacha yetib kelmagan Afrosiyob qadimiy 
shahri). Ma’lumotni qabul qilish jarayonini boshqarish orqali gid 
ekskursantlarga o‘z ongida yaratgan kartinani kocrishni tavsiya 
etadi.