Iqtisodiy bilim asoslari

Muqobil imkoniyatlar
 
— birini tanlaganda qolganlaridan voz kechiladigan 
imkoniyatlar.
Tanlovning muqobil qiymati
— tanlov natijasida voz kechil gan imkoniyatlar ichidan 
eng katta naflisi.
Tanlov
 
— cheklangan resurslardan foydalanish imkoniyatlari orasidan birini 
tanlash.
TANLOVNING MUQOBIL QIYMATI
Bankdan qarz olmoqchi bo‘lgan firma oldida bu pullarga yangi dastgohlar sotib 
olib, ishlab chiqarishni kengaytirish yoki eski dastgoh va binolarni ta’mirdan chiqarib, 
ishchilarining mehnat sharoitlarini yaxshilash muammosi turadi. Davlatdan 10 gektar yer 
olgan fermer xo‘jaligi oldida esa, bahorda yerga qaysi ekinlarni ekish muammosi ko‘ndalang 
turadi. Shahar hokimligi o‘z ixtiyoridagi ma’lum miqdordagi mablag‘ni yo‘llarni ta’mirlash 
yoki yangi maktab qurishga sarflash haqida bosh qotiradi. Davlat miqyosida esa sog‘liqni 
saqlash sohasiga ko‘proq pul ajratish kerakmi yoki neftni qayta ishlash zavodini qurish 
kerakmi, degan muammoga duch kelinadi.
Yuqorida keltirilgan misollarda bir nechta imkoniyatdan bittasini tanlashga, 
qolganlaridan esa voz kechishga to‘g‘ri keladi. Tanlov natijasida voz kechilgan imkoniyatlar 
ichidan eng katta naf keltiruvchi imkoniyatga tanlovning muqobil qiymati deb aytiladi.
MUROSALI TANLOV
Tanlov amalga oshirilayotgan hamma hollarda ham imkoniyatlarning biri tanlanib, 
qolganlaridan voz kechilmaydi. Shunday hollar ham bo‘ladiki, tanlov amalga oshirilayotgan 
vaqtda hamma imkoniyatlar bilan ham murosa qilishga to‘g‘ri keladi, ya’ni barcha 
imkoniyatlardan ham qisman-qisman foydalaniladi. Aytaylik, tijorat bilan shug‘ullanuvchi 
xususiy do‘kon egasi Abdullayev 1 080 000 so‘mga ulgurji savdo firmasidan konfet yoki 
pecheniy sotib olmoqchi. Konfetning narxi 2700 so‘m bo‘lib, 1 080 000 so‘mga undan 
jami 400 kilogramm sotib olish mumkin. Pecheniyning narxi esa 1800 so‘m bo‘lib, 

---