Iqtisodiy bilim asoslari

FAOLLASHTIRUVCHI SAVOL VA TOPSHIRIQLAR
15-MAVZU
IQTISODIY QAROR QABUL QILISH
Muqobil 
imkoniyatlar 
(sotib olish mumkin 
bo‘lgan narsalar 
nomi)
Baholash mezonlari (sotib olishning 
maqsadga muvofiqligi va undan keladigan naf mezonlari)
Pulning 
yetishi
Ehtiyojning 
borligi
Bilim 
olishga 
foydasi
Sog‘liqqa 
foydasi
Uydagilarga 
xush kelishi
1. Velosiped
2. Kostum-shim
3. Audio-pleyer
4. Karate seksiyasi
5. Ingliz tili kursi
6. ...

---

65
64
65
QAROR QABUL QILISH
• 
“Bo‘ston” fermer xo‘jaligining rahbari Kamol Abdullayev o‘zi yashab turgan qishloqda 
sutni qayta ishlash sexini qurishga qaror qildi.
•
Vazirlar Mahkamasining majlisida yangi o‘quv yilida mam lakatimizda 13 ta akademik 
litsey va 90 ta kasb-hunar kolleji qurib, ishga tushirish haqida qaror qabul qilindi.
Mashq
Aytaylik, maktab rahbariyati tomo nidan qishki ta’til kunlariga mo‘ljallangan 
Samarqand, Buxoro va Xiva shaharlariga sayohatga bepul yo‘llanma ajratildi.
1. Bu yo‘l lan mani kimga berishni qan day hal qilgan bo‘lar edin giz?
2. Bu muammo ni yechi sh ning qanday imko niyat lari, yo‘l lari bor?
3. Bu imkoniyatlarni qanday mezon lar yordamida baholar edingiz?
4. Bu muammoga oid qaror qabul qilish jadvalini tuzing. Uni sinfdoshlaringiz bilan 
birgalikda muhokama qiling va to‘ldiring. 
5. Jadval asosida qabul qilgan qaro ringizni e’lon qiling va uni asoslang.
Yuqorida biri xususiy korxona, ikkinchisi davlat miqyosidagi qaror bilan tanishdingiz. 
Keling, bu qarorlarning paydo bo‘lish sabablarini o‘zimizcha tahlil qilishga urinib ko‘raylik. 
Albatta, har bir qarorning qabul qilinishidan oldin iqtisodiy vaziyat, mavjud resurslardan 
foydalanish imkoniyatlari sin chiklab o‘rganib chiqilgan. Iqtisodchilar tili bilan aytadigan 
bo‘lsak:
– Nima ishlab chiqarish kerak?
– Qanday ishlab chiqarish kerak?
– Kim uchun ishlab chiqarish kerak?
degan savollarga javob izlangan. Ya’ni, qaror (imkoniyatlardan birini tanlash) tejamkorlik 
bilan ratsional
 
qabul qilingan. Ikkinchi tomondan esa, bu qarorni amalga oshirgandan 
so‘ng olinadigan natija haqida o‘ylab ko‘rilgan. Bu natija, albatta, o‘zining eng “katta”, 
maksimal qimmatli nafga ega bo‘lishi bilan ajralib turishi lozim. Aks holda bunday qaror 
qabul qilinmas edi. Haqiqatan, agar K.Abdullayev uchun sutni qayta ishlash sexidan 
ko‘ra konserva zavodini qurish ko‘proq qimmatli va nafli (samarali) bo‘lganida edi, u o‘z 
qarorini o‘zgartirgan bo‘lar edi. 
Xuddi shuningdek, davlat miqyosidagi qarorlar ham o‘zining eng nafli va samaraliligi 
bilan ajralib turadi. Demak, har qanday iqtisodiy qaror qaysidir ma’noda, o‘zining 
maksimallik xususiyati bilan ajralib turishi lozim ekan.