Microsoft Word 4-kurs loyihalash majmua

Sinf – dars shaklidagi mashg’ulotlarni tashkil etish. 

---

107 
Ta‘lim maskanlari oldida turgan yangi vazifalar va ehtiyojlar o’quvchi-talabalarga 
beriladigan ta‘lim va tarbiya sifatini oshirish, uni yanada rivojlantirish va yuqori bosqichga 
ko’tarishni talab qiladi. Har bir darsning muvaffaqiyati ko’p jihatdan mashg’ulotni to’g’ri tashkil 
etishga bog’liq. Maktablarimizda darsning boshlanish davrini - darsning tashkiliy daqiqalari deb 
ataladi. Biroq, bu dars shaklining biror bosqichi yoki tuzilishiga kirmasligi kerak. Tashkiliy 
daqiqada sinfning tayyorgarligini sinchiklab kuzatish muhimdir. Tajribali va mahoratli o’qituvchilar 
fursatni qo’ldan bermay, o’quvchilar diqqatini chalg’itmay, darhol ish boshlab yuboradilar. Ayni 
paytda o’qituvchi oldida ikki vazifa – butun sinf o’quvchilari diqqatini o’ziga jalb qilish va butun 
sinf o’quvchilarini tezlik bilan mashg’ulotga faol kirishishlarini ta‘minlash vazifalari turadi. Dars 
mashg’ulotdan ko’zlangan maqsadni ravshan va aniq qilib o’qtirish bilan boshlanadi. Dars yangi 
materialni bayon qilishga qaratilgan bo’lsa, dars mavzusi aytiladi. Darsda rejada mo’ljallangan 
materialni o’tib bo’lingach, u albatta yakunlanishi, xulosalar chiqarilishi kerak. Shuningdek, 
o’qituvchi darsni ilg’or pedagogik texnologiyalar asosida olib borishi, turli xil ta‘lim metodlaridan 
unumli foydalanish va o’quvchilarga ko’proq muammoli vaziyatlar yaratish orqali ularga yangi 
materialni bayon qilishi dars sifatini oshiradi. Darsni tashkil etish va olib borishdagi bosh maqsad – 
ta‘lim jarayonining samaradorligini ta‘minlashdir. Buning uchun:
a) o’tilayotgan mavzudan ko’zlangan maqsadni o’qtirish bilan bir vaqtda, o’quvchilar 
materialni faol idrok qilishga safarbar etilgan bo’lishlari kerak. Ya‘ni o’qituvchi bayon qilayotgan 
mavzu o’quvchilarni mustaqil fikr yuritishga, ongli o’zlashtirishga intilishlarini ta‘minlamog’i 
lozim; 
b) Ajratilgan vaqt ichida o’qituvchi materiallarni tizimli va izchil bayon qilish bilan bir 
vaqtda, o’quvchilarni ham, albatta, mavzuga oid mustaqil ish olib borishlarini ta‘minlash juda 
muhimdir. O’qituvchi darsda mavzuni bayon qilish davomida o’quvchilarga muammoli vaziyat 
tug’diradigan savollar berib, ularni fikrlash va izlanishga undasa o’quvchilar ushbu materialni puxta 
o’zlashtirib oladi.
v) Bilimlarni bayon qilish jarayonida o’quvchilar faolligi (og’zaki, yozma mashqlar va 
laboratoriya-tajriba ishlari, mustaqil ijodiy ishlar) ishga solinmog’i lozim. Bu o’z navbatida, 
o’quvchilarning oldindan o’zlashtirgan bilimlarini ham ishga tushirishga hizmat qiladi va to’g’ri 
baholash uchun katta imkoniyat tug’diradi. 
g) dars jarayonida o’tilayotgan o’quv materiallari boshqa fanlarning aloqador mavzulari 
bilan bog’lanishini ko’rsatish ham muhim ahamiyatga ega. 
Darsda o’quv – tarbiya ishlarining barcha komponentlari: maqsad, mazmun, vositalar, 
metodlar, tashkil etish va boshqarish faoliyati hamda uning hamma didaktik elementlari 
mujassamlangan deb hisoblash qabul qilingan. Shunga asosan o’qituvchi dars muammolariga 
to’g’ri yondoshishi uchun ta‘lim jarayonining asosiy komponentlarini bilishi, ularning o’zaro 
bog’liqligi va bir-biriga ta‘sirini tushunishi lozim. Umuman olganda, sinfga ham reproduktiv, ham 
ijodiy topshiriqlar berish mumkin.