Toshkent tibbiyot akademiyasi huzuridagi harbiy-tibbiyot fakulteti

Tuproq –o„simlik qoplami. 
Xaritadan tuproq - o„simlik qoplamini o„rganishda o„rmonlarni, 
butazorlarni, sho„r yerlarni, qumliklarni, tosh uyumlarini va o„tish, yashirinish, 
kuzatuv olib borish sharoitiga tegishli ta‟sir o„tkazishi mumkin bo„lgan tuproq -
o„simlik qoplamining tarkibi, soni va xususiyatlari o„rganiladi.
Relyefni xaritadan o„rganish - jangovar vazifa bajarilishi kerak bo„lgan 
joy 
maydonining 
notekisliklarini umumiy 
xususiyatlarini 
aniqlashdan 
boshlanadi. Bunda, berilgan maydon uchun joylashuvi va xususiyatlari bilan 
aloqador bo„lgan shakl turlari va relyef qismlarini soni o„rganiladi, umumiy 
tarzda o„tish, kuzatish, o„t ochish, yashirinish va mo„ljallanish sharoitiga ularni 

---

358 
ta‟siri aniqlanadi. Joy relyefini mukammal o„rganish- balandliklarni, o„zaro 
yuqori nuqtalarini, turini, qiyalik tikligi va yo„nalishini, pastliklarni, jarliklarni, 
suv yuvgan joylarni va relyefni boshqa qismlari xususiyatlarini (chuqurligi, 
kengligi va cho„ziqligi) aniqlash bo„yicha joy relyefini mukammal o„rganish 
kabi vazifani bajarilishi bilan bog„liq. Tabiiyki, tegishli vazifani bajarilishi 
kerakligi, 
qo„yilgan 
jangovar 
vazifani 
mohiyatiga 
bog„liq 
bo„ladi.
Masalan, hujumni tashkillashtirishda va kuzatuv usuli bilan olib borishda 
ko„zga ko„rinmas joylarni aniqlash kerak bo„ladi; joylarni o„tish yerlarini 
aniqlashda va harakat yo„nalishini tanlashda, qiyaliklar tikligini, balandligi va 
cho„ziqligini aniqlash kerak bo„ladi.