Farmatsevtika ishini tashkil

sotib olish
(tashkilotni moddiy resurslar 
bilan ta ’m inlash), 
ishlab chiqarish logistika
(m ahsulot ishlab 
chiqaradigan yoki saqlash va boshqalar b o ‘yicha xizmat ko‘rsa- 
tadigan korxonalaming ichidagi moddiy oqim lar bilan boshqarish), 
taqsimlovchi logistika
(tayyor tovami iste’molchiga yetkazib berish) 
turlariga b o ‘linadi.
Dori vositalarining assortimenti avj olib o ‘sishi tovar haraka- 
tidagi boshqarish ishlarini yanada m ukam m allashtirishga sabab 
boM m oqda (ta q sim lo v c h i lo g istik a). T o v a r h a ra k a ti yoki 
taqsimlovchi logistika — bu iste’m olchi talabini qondirish va 
darom ad olish m aqsadida ishlab chiqarish joyidan iste’mol qilish 
joyiga materiallar, tayyor buyumlar va ularga tegishli m a’lumotlami 
yetib borishni rejalashtirish va nazorat qilish faoliyatidir. Qisqa 
qilib aytganda, bu kerakli tovam i, kerakli iste’molchiga, kerakli 
joyga o ‘z vaqtida yetkazib berish jarayonidir.
Taqsimlovchi logistikada tovar harakatining turli kanallar 
orqali m oddiy oqim ishlab chiqaruvchidan so‘nggi iste’molchiga 
yetib k elad i. T a ’m in o tc h in in g ish o n c h i (m a h su lo tn i an iq
muddatga, qat’iy grafik asosida yetkazish va boshqalar), investitsiya 
va kreditlash im koniyatlari, m uom ala xarajatlarining kattaligi, 
mavjud bo‘lgan assortimentga talab, narxi va boshqalar kabi omillar 
harakati m oddiy oqim (farm atsevtik va boshqa tovarlar)ning 
shakllanishiga ta ’sir ko‘rsatadi.
Moddiy oqimga yana bir necha kichik oqimlar hamroh boMadi:
— moliyaviy oqim (pul vositalari harakati), o ‘z navbatida 
quyidagi turlarga boMinadi: a) investitsiyaviy; b) dori vositalarini 
sotib olishni ta ’minlovchi; d) transport xarajatlarini qoplovchi; e) 
savdoni ta ’m inlab beruvchi;
— raqobat m uhitida firma uchun yana bir afzalligi — servis 
xizmatlardir;
— axborotli — boshqa oqim lar bilan parallel holda to ‘g‘ri 
yo‘nalishda harakatlanadi, teskari yo'nalishida esa logistik zanjir 
davomida qayta aloqa o'm atadi;
— transportli — moddiy oqim harakatini ta ’minlaydigan (masa­
lan: dorixona assortim enti buyumlarining tashishni tashkil qilish) 
zarur boMgan barcha element va faoliyatlar yigMndisini o‘z ichiga oladi.
196

---

Logistikaning asosiy vazifasi tovarni iste’molchiga yetib 
borguncha moliyaviy, axborotli, servis, transport xizmatlarini 
rejalashtirish, tashkillashtirish va har bir moddiy oqimlar harakat- 
dagi faoliyat turlarini nazorat qilishdir.
11.2. TOVAR HARAKATINING KANALLARI. SAVDO TARMOG‘INING
ASOSIY TURLARI
Farmatsevtik bozorda tovar harakatining kanallari bir yoki 
bir necha kom paniyalar bilan amalga oshirilmoqda, ular dori 
vositalarini so'nggi iste’molchiga yetkazib berishda ishtirok etadi 
va ularni tovar harakatining ulguiji va chakana savdo korxonalari 
deb ta ’riflash mumkin.
Tovar harakatining kanallari — tovar (yoki xizmat)ga boMgan 
huquqni ishlab chiqaruvchidan iste’molchiga o'tkazishni ta ’m in- 
lovchi tashkilot yoki alohida shaxslaming yigMndisidir.
Tovar harakatining 2 ta asosiy turi mavjud: