1 O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta'lim vazirligi termiz davlat universiteti

1856
14111726
1344
1270 0
846120
3 0801
1340 0
880
1293
0768
1569 1
092
1475
1056
1663 1
434
632
1394
2134175
0
2022
1586
167211
4915061
100
154913
1115701
296
1784 13
501808
1492
1384 0
9801527
1087
1954 1
6781970
1692
2455 21
40
2256 1
855
1419 0
980
1840 1
395
1187 0
911
а
в
г
д
а
в
г
д
+445 +424 +480
+477
+229
+40
+15
-14
+289
-130
-112
+24
+16

---

96
2471
2100
2219
1815
1381
0956
1820
1361
1151
0622
Майдонни нивerлирлаш натижаларини ишлаб чикиш.
Maydonni nivirlash natijalari kuyidagi tartibda ishlab chikiladi: 1. Xar bir kvadratning
nivirlash natijasi terkshiriladi. Bunda xar bir kvadrat tomonidagi karama-karshi sanoklar
yigindisi bir-biriga terng bulishi kerrak.Yigindilar farki 4mm. dan oshmasa, vadrat tugri
nivirlangan buladi. Bu terkshirish xar bir kvadrat tomonini nivirlash vaktida bajariladi.
Agar yigindilar farki 4mm ortik bulsa, nivirlash takrorlanadi. (2-shakl) M: 1-
kvadratda turib 2-a nuktadan olingan sanok 1411, 2-6 nuktadan olingan sanok esa
1344, ikkinchi kvadratda turib 2- a nuktadan olingan sanok 1270, 2-v
nuktadan olingan sanok esa 1203 bulsin. Shunda ularning karama-karshi tomonlari
yigindisi: 1411Q1203q2614 va 1270Q1344q2614 buladi. 2. Kvadrat uchlarining nisbiy
balandliglari kuyidagicha xisoblanadi. Daslab tashki poligon nuktalarining nisbiy
balanliklari xisoblab chikiladi. M: 2-shakl buyicha, 1856-1411qQ445: 1270-0846q4-424
va xokozo. Xisoblab chikilgan nisbiy balanliklar kvadratning yon tomoniga yoziladi.
Bunda tashki poligon nuktalarining nisbiy balandliklari yigindisi nolga terng bulishi
kerrak .Agar yigindi nol emas, kandaydir biror songa terng bulsa, unga nisbiy
balanliklar xatosi deryiladi. Nisbiy balanliklar xatosining yul kuyarli ekanligini , yani xato
cherki kuyidagi formula bilan aniklanadi.
D
h=
±
6мм
6
Bu errda p - poligon tomonlarining sonni, ± 6-uzgarmas son.
Misolimizdagi 2-shaklda poligon tomonlari 18 - ta. M:2-shakldagi xato cherki (hq ±6(18q(±26
mm. Dermak, 2-shakldagi nisbiy balandlikalar xatosi -5mm, xato cherki ±26 mm.dan kichik bulib,
u yul kuyarli xisoblanadi. Xato yul kuyarli bulsa, terskari ishora bilan nisbiy balandliklarga
tarkatiladi. 3. Poligon boshlangich nuktasining absalyut yoki shartli balandligi ma'lum bulsa,
kolgan nuktalarning absalyut (shartli) balandliklari kuyidagi formula bilan xisoblab chikariladi.
H2qH1Qh. formulada H1-absalyut balandligi ma'lum nukta, N2 absalyut balandligi
aniklanilayotgan nukta, h-nisbiy balandlik. M: N1 q 580,952 m: hq0,445 m: shunda
N2q580,952Q0,445q581,397 m. Xisoblab chikarilgan absalyut (shartli) balandliklar tergishli
nuktalar yoniga yozib kuyiladi. 4. Poligon ichidagi kvadrat uchlarining nisbiy balandliklari xisoblab
chikariladi. Bu nuktalarning nisbiy balandliklari (ichki kvadratlarning) ikki marta aniklanadi va fark
4 mm va undan kichik bulsa, xisoblangan natijalarning arifmertik urta mikdori olinadi. Xisoblab
chikarilgan nisbiy balandliklarning algerbrik yigindisi boshlangich nukta bilan oxirgi nuktaning
-371 -404
-425 -459 -529

---

97
absalyut balandliklari ayirmasiga terng bulishi kerrak. Buni kuyidagi formula bilan ifodalash
mumkin: (hqHn-H1, Agar terng bulmasa, niverlirlashdagi xato (hq(h-(Hn-H1) formula bilan
xisoblanadi. Xato yul kuyarli mikdorda bulsa, yukorida aytilganderk, terskari ishora bilan nisbiy
balandliklarga tarkatib yukotiladi. Bu nuktalarning absalyut balandligi xam tashki poligon
nuktalarning absalyut balandliklari kabi xisoblab chikariladi. Sung xisoblangan absalyut (shartli)
balandliklar buyicha gorizontallar chiziladi. Gorizontallar planda xisoblash va grafik
interrpolyatsiya usullarida utkazish mumkin.