1 O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta'lim vazirligi termiz davlat universiteti



Download 1,81 Mb.
Pdf ko'rish
bet61/161
Sana08.02.2022
Hajmi1,81 Mb.
#436401
1   ...   57   58   59   60   61   62   63   64   ...   161
Bog'liq
topografiya asoslari va kartografiya

MASShTAB
Yer yuzasidagi chiziklar gorizontal proerktsiyasining kogozda kichraytirilish darajasiga
masshtab deryiladi. Terkis joydagi chizikning gorizontal proerktsiyasi, uning err
yuzasidagi (xakikiy) uzunligidan kam fark kiladi. Shuning uchun soddalashtirib, masshtab
err yuzasidagi chizikning kogozda kichraytirish darajasidir deryish xam mumkin.


61
Masshtabni son , suz va chizik bilan ifodalash mumkin. Son bilan ifodalangan masshtab
sonli masshtab deryiladi. Sonli 1 masshtab kasr tarzida berriladi.Kasrning suratida 1;
maxrajida kichraytirish darajasi (M) yoziladi.
M: 1G`5.000, 1G`25000 va x.k bularni kuyidagicha xam yoziladi:
1:5.000,1:10.000, 1:25.000 va x.k. Masshtabni suz bilan xam ifodalash mumkin.Bunda
karta yoki plandagi 1 sm masofa err yuzasida kanchaga terng ekanligi suz bilan berriladi.
M: Kartaning masshtabi 1:5.000 bulsa, kartadagi 1 sm joyda 50 m. ga, 1:10.000 bulsa-
kartadagi 1 sm joyda 100 m ga terng deryiladi va x.k.
Masshtabning mayda yoki yirikligi uning kichraytirilish darajasi bilan aniklaniladi.
M: 1: 10.000 masshtab 1: 5.000 masshtabga nisbatan 2 marta 1: 25:000 masshtab esa
1:10.000 m -bli kartaga nisbatan 2,5 marta mayda va x.k.
Kartada tasvirlangan terrritoriyaning katta-kichikligi xam karta masshtabning
kichraytirilishi darajasiga karab aniklaniladi. M: 1:50.000 m-bli kartada 1:25:000 m-bli
kartaga Karaganda 4 barobar katta terrritoriya, 1:25.000 m-bli kartada esa 1:100.000 m-
bli kartaga Karaganda 16 barovar kichik terrritoriya tasvirlanadi. Masshtab grafik shaklda
ifodalansa chizikli masshtab deryiladi. Chizikli masshtab, odatda bitta yoki ikkita bir-
biriga paralerl tugri chizikdan iborat bulib, bu chiziklar ma'lum uzunlikdagi kersmalarga
bulinadi. Bu kersmaga masshtab asosi deryiladi. Odatda masshtab asosi 1 yoki 2 sm ga
terng buladi. Kersmalar ustiga shu kersmalarning yer yuzasida kanchaga terng ekanligi
yozib kuyiladi. Chizikli masshtabning chap tomonidagi birinchi kersim terng un bulakka
bulinadi. Bu bulaklarning xar biriga shu masshtabning grafik anikligi deryiladi.
M: Berrilgan masshtabning asosi 1 sm bo

lib, u yer yuzasidan 250 m. ga, kichik bo

lagi
esa 1 mm bo

lib yer yuzasida 25 m. ga terngdir.

Download 1,81 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   57   58   59   60   61   62   63   64   ...   161




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish