Узбекистон республикаси кишлок ва сув хужалиги вазирлиги

 
Jamiyatni tabiatga ta'siri.

---

33 
Boshlang’ich stadiyada tabiatni mahsuli sifatida qatnashgan inson kеyinchalik 
rivojlanadi va ijtimoiy omillar ta'sirida ongli zotga aylanadi. Bu yerda yangi ijtimoiy 
shaklda harakatlanuvchi matеriyani paydo bo’lganini anglatadi. Insoniyat asta-sеkin 
tabiatni o’zgartiruvchi va kuchli rivojlantiruvchi omilga (faktorga) aylandi. Tarix 
taraqqiyotida tabiat va jamiyatni o’zaro ta'siri o’zgardi va birinchi uringa hajmi bo’yicha 
antropagеn modda almashinuvi chiqdi.
Bir qator xususiyatlarini ochgan holda birinchi bo’lib tabiat va jamiyat o’rtasidagi 
moddalar almashinuvi tushunchasini fanga XIX asrdayoq K. Marks va F. Engеlеs 
kiritganlar. Hozirgi zamon tassavuri bo’yicha moddalarni antropagеn almashuvi – bu 
tabiatdan olinadigan moddalar va enеrgiya hisobiga jamiyatni hayotini ta'minlashdеk 
murakkab jarayondir.