E nerge t ikas I a. I. Karshibayev

4.4-Jadal
Qozon agregatlarini ekspluatatsiya qilishda samarador 
tadbirlarni o‘tkazish. 
№ 
Tadbirlar 
Yoqilg‘i (%) 
Tejash
Sarf
1 
O‗txonadagi ortiqcha havo koeffitsientini 0,1 
ga oshirish 
- 
0,7 
2 
Qozon uchun ekonomayzyerni o‗rnatish 
5-6 
- 
3 
Qozonda issiqlik almashtirgichni ishlatish 
15 gacha 
- 
4 
Vakuumli radeyatorni ishlatish 
1,0 
- 
5 
Nam va quruq yoqilg‗i uchun chiquvchi tutun 
gazini 10 
0
C ga haroratini kamaytirish 
0,6 va 
0,7 
- 
6 
Ichimlik suvi haroratini oshirish 
2,0 
- 
7 
Ekonomayzerdagi ichimlik suvini isitish 
1,0 
- 
8 
Tashqi yuzani tozalash uchun havo yuborib 
tozalovchi qurilmani o‗rnatish 
2,0 
- 
9 
Bug‗ qozonini suv isituvchi qozonga 
almashtirish 
2,0 
- 
10 
Kichik bosim rejimida qozonni ishlatish 
- 
6,0 
 
Qozon idishida suv sathi va yoqilg‗i hamda havo sarfini ta‘minlash 
mikroprotsessorli rostlash tizimi orqali amalga oshiriladi. ―Minityerm-
400‖ MZTA rostlagichi sifatida ishlatiladi. Havo va yoqilg‗i munosabatini 
avtomatik korreksiya qilish qo‗shimcha o‗rnatilgan rostlagich yordamida 
amalga oshiriladi. Bunda tutun gazlaridagi yonmay qolgan kimyoviy 
mahsulotni va ortib qolgan kislorodni analizator o‗lchaydi va uni signal 
ko‗rinishida rostlagichga uzatadi. Olgan signal orqali jarayon 

---

236 
boshqariladi. Kislorod va uglerod oksidi datchigi to‗g‗ridan – to‗g‗ri gaz 
o‗tuvchi turubaga o‗rnatiladi.
Ushbu rostlash tizimi quyidagilarni bajaradi: 
-
bir yil mobaynida yoqilg‗ini 6-10 % gacha tejaydi; 
-
atmosfyeradagi azot oksidini 30-40 % ga qisqartiradi; 
-
tutun so‗ruvchi va ventilyatorlarning elektr energiya iste‘molini 20-
35 % ga kamaytiradi; 
-
Ijro mexanizmlari, datchiklari, gaz havoli traktlarning ishlashini 
nazorat va diagnostika qilish hisobidan mexanik va issiqlik texnikasi 
ishining ishonchliligini oshiradi. 
Yonish jarayonini avtomatlashtirish tizimida havo va yoqilg‗i 
miqdorini rostlash mikroprotsessorli boshqarish tizimi orqali amalga 
oshiriladi. Ventilyatorlarning aylanish chastotasini rostlash chastota 
o‗zgartirgich yordamida amalga oshiriladi. 4.4 jadvalda qozondagi 
issiqlikni tejash bahosi ko‗rsatilgan.