E nerge t ikas I a. I. Karshibayev

 
3.20. Energetik audit 
Energetik audit
– tez va samarali ravishda energiya resurslarga sarf
bo‗ladigan xarajatlarni kamaytirish maqsadida hamda elektr va issiqlik 
resurslarini iqtisod qilish va pirovardida energiya tejamkorlikka erishish 
uchun zarur bo‗lgan tadbirlarni tavsiya etuvchi texnikaviy, tashkiliy va 
amaliy tadbirlar majmuasi.
Energetik pasport
– energetik resurslardan foydalanish balansi, 
korxonaning xo‗jalik faoliyatida ulardan samarali foydalanish darajasi, 
energiya tejamkorlik imkoniyatlari va shuningdek energiya tejamkorlikka 
erishish loyihalari hamda tadbirlar to‗g‗risida ma‘lumotlar majmuasidan 
iborat xujjat.
Energetik 
audit 
o‗tkazishdan 
maqsad 
energiya 
resurslari 
iste‘molchisining energetik pasportini ishlab chiqarishdir va buni amalga 
oshirish uchun quyidagi vazifalarni bajarish talab etiladi: 
-korxonaning energiya iste‘moli holatini aniqlash, issiqlik-energetik 
resurslardan foydalanishda sodir bo‗ladigan isroflarning sabablarini va 
ularning qiymatlarini aniqlash; 
-issiqlik-energetik resurslari isroflarini kamaytiruvchi tadbirlarni 
ishlab chiqish; 
-issiqlik va elektr energiyani iqtisod qilish rezervlarini aniqlash va 
baholash; 
-ishlab chiqarish jarayonlarida va sanoat qurilmalarida energiya 
ta‘minotida samaradorlikka erishishning yo‗llarini aniqlash; 
-eneriya tashuvchilarning sarf bo‗lishini nazorat qilish va hisobga 
olishni tashkil etish uchun qo‗yiladigan talablarni aniqlash, me‘yoriy 
xujjatlarni hamda energiya tejamkorlik dasturlarini ishlab chiqish; 
-yangi sanoat qurilmasi uchun birlamchi ma‘lumotlarni yig‗ish, 
energetik sarflarni kamaytirish maqsadida texnologogik jarayonni 
mukammallashtirish, keltirilayotgan va ikkilamchi energik resurslardan 
foydalanish usullari va o‗lchamlarini optimallashtirib korxona energetik 
balansi tarkibini optimallashtirish. 

---

218 
Texnik audit
– bu kompleks tavtish bo‗lib, sanoat qurilmasi yoki 
texnik tizimning texnik tavsiflari hujjatlarini o‗z ichiga olgan injenerlik 
hisob-kitoblarni to‗liq ko‗zdan kechirish, yuzaga kelishi mumkin bo‗lgan 
avariya holatlarini modellashtirish va ulardan so‗ng sodir bo‗ladigan 
holatlarni aniqlash, tizimning ishonchliligini va iqtisodiy jihatdan 
samaradorligini oshirish bo‗yicha tavsiyalar berish. 
Energetik audit natijalari birinchi navbatda elektr ta‘minoti tizimini 
modernizatsiyalash bo‗yicha umumiy sarflarni aniqlashdan iborat. 
Korxonaning ishlab chiqarishini kengaytirish rejasi yoki texnologiyani 
almashtirish maqsadlarida audit olib borilgan bo‗lsa, u holda xarajatlar 
miqdori bir muncha katta bo‗ladi.
Texnik audit esa, korxona elektr ta‘minoti tizimi to‗g‗risida to‗liq 
xolisona baho bera oladi, elektr ta‘minoti tizimida sodir bo‗lishi mumkin 
bo‗lgan nosozliklardan va katta avariyalardan o‗z vaqtida ogohlantiradi, 
elektr ta‘mimnoti tizimining ishonchliligini va samaradorligini oshiradi, 
korxona ishlab chiqarishini kengaytirish jarayonida elektrotexnik qurilma 
va jihozlar uchun zarur bo‗lgan mablag‗larning hajmlarini baholash 
imkonini beradi.