Vaonolins t n ‘vasaiivs 'V'Q ‘лзаун. Ог ~S'N 0 ‘zbekist0n respublikasi oliy va

Syun-Szi (taxminan miloddan avvalgi 313-235-yillar) 
Qadimiy 
Xitoy faylasufi Syun-Szi Chjao hoqonligida dunyoga keldi. Miloddan 
avvalgi 266-yilda Chjaoni tark etib, Sinn saltanatiga jo ‘nadi va bu yerda 
hoqon Chjao-van hamda uning bosh vaziri Suy bilan hamsuhbat bo‘ldi.
Miloddan avvalgi 264-yili faylasuf Si hoqonligiga kelib, «Szisya» 
akademiyasida dars bera boshlaydi va tez orada saltanatdagi eng ko‘zga 
ko‘ringan a’yonlar qatoridan joy olib, olimlarga boshchilik qiladi.
0 ‘ta mustaqilikka va fikrlarini ochiq-oydin aytishga odatlangani 
bois Syun-Szi 255-yilda tuhmatga uchraydi. Natijada Si xoqonligidan 
Chu saltanatiga qarab yo‘l oladi va bu yerda Lanlin tumaniga hokim 
qilib tayinlanadi.
Miloddan avvalgi 250-yilda Syun-Szi vazifasidan ozod etiladi va 
Chjao xonligiga qaytib boradi. Oradan ko‘p o‘tmay u Chu hoqonligi 
Lanlin viloyati hokimligi vazifasiga qayta tiklanadi. Miloddan avvalgi 
238-yili faylasufning homiysi bo‘lmish Chun-Shen viloyatining 
hukmdoriga suiqasd qilinadi. Syun-Szi noiloj davlat xizmatidan ketadi. 
U Lanlin viloyatida muqim qolib, shogirdlari bilan birgalikda «Syun- 
Szi» deb nomlangan asarini yozishga kirishadi.
Hukmdorlar-u vazirlar bilan dadil muloqotda bo‘lib, o‘z fikrini 
lap tortmay ayta olgan Syun-Szi hayotini qashshoqlik va faqirlikda 
o‘tkazadi. Zamondoshlari uning falsafiy salohiyatini munosib qadrlay

---

olmaydilar. U hayotdan shu tariqa ko‘z yumadi. Uning fikricha inson 
o‘z tabiatiga ko‘ra badjahl bo‘lib, mehribonlik bu tarbiyaning natijasidir. 
Axir bunday bo‘lmaganda insonni tarbiyalashga hojat qolmas edi-ku! 
0 ‘zingda bor narsaga, intilib nima qilasan. Inson harakteri kulol loydan 
yasagan ko‘zaga o‘xshaydi deb ta’kidlanadi, Syun-Szi tomonidan.
Syun-Szining g‘oyalarini targ‘ib qilishda faollik ko'rsatgan 
shogirdlaridan biri Xan Feydir.