Alishe r navoiy nom idagi sam arqand davlat uni versiteti

I.A.Prigojinning
ta’rifiga ko’ra “Innovatsiya”-muayyan ijtimoiy 
birlikka-tashkilot, aholi, jamiyat, guruhga yangi, nisbatan turg’un usullarni kiritib 
boruvchi maqsadga muvofiq o’zgarishlarni tushunadi. 
V.A.Zagvyazinskiy
 yangi 
tushunchasiga ta’rif berib, “Pedagogikadagi 
yangi 
bu 
faqatgina 
g’oya 
emas, 
balki 
hali 
foydalanilmagan 
yondashuvlar, 
metodlar,texnologiyalardir. Lekin bu pedagogik jarayonning unsurlari majmuan 
yoki alohida olingan unsurlari bo’lib, o’zgarib turuvchi sharoitda va vaziyatda 
ta’lim va tarbiya vazifalarini samarali hal etishning ilg’or boshlanmalarini o’zida 
aks ettiradi” [17]. 
Bugungi kunda ta’lim sohasida innovatsion mohiyat kasb etuvchi ko’plab 
yangiliklar amalga oshirilmoqda. 
Rossiya ta’lim akademiyasi akademigi 
V.A.Slastenin
pedagogik jarayon, 
pedagogik jarayonga qaralganda innovatsiya tushunchasini ta’lim va tarbiyaning 
maqsadi, mazmuni, metod hamda shakllariga yangilik kiritish deb hisoblaydi. 
Innovatsion faoliyatni bosqichlarga ajratishda ham turlicha qarashlar mavjud 
bo’lib, fikrimizga ko’ra bu borada 
V.A.Slastenin
taklif etilgan yechimni eng 
maqbul ko’rinishga ega, ya’ni: 
1.Yangi g’oyaning yoki yangilikni yaratish konsepsiyasi yuzaga kelishi. 
2.Yaratilgan yangilikning biror buyum yoki jarayonda aks ettirilishi. 
3.Yangilikning ta’lim jarayoniga tadbiq etilishi. 
4. Yangilikning ta’lim jarayonida keng joriy etilishi hamda boshqa turdagi 
sohalarda qo’llash uchun asoslarning yaratilishi. 

---

8
5.Yangilikning to’la amalga oshirilishi va nisbatan “o’z imkoniyatlarini” 
yangiligini “sarflab” bo’lishi, odatda ushbu bosqichga kelib, joriy etilayotgan 
yechimga nisbatan yanada yuqoriroq natija berishi mumkin bo’lgan muqobil 
yangiliklar yuzaga keladi. 
6.Taklif etilgan yangi yechimni tadbiq etilish ko’lamining qisqarib borishi, 
hamda uning o’rnini yangi, yanada samaraliroq yechimlar egallashi. Innovatsion 
yechimlarn ta’lim amaliyotiga joriy etilishini aks ettiruvchi mazkur bosqichlar, 
garchi g’oyaning yuzaga kelishdan boshlab, uning almashtirilishigacha bo’lgan 
yakunlangan davrni qamrab olsada birmuncha soddalashtirilgan ko’rinishga ega. 
Amaliyotda hamma vaqt ham bu bosqichlarni amalga oshirilish ketma-ketligida 
hamda ularning davriyligida doimiylik kuzatilavermaydi. Keltirilgan innovatsion 
faoliyatni bosqichlarga asoslangan holda o’qituvchilar tayyorlash va malakasini 
oshirish bilan bog’liq pedagogik innovatsiya jarayonini quyidagi bosqichlarda aks 
ettirish mumkin: 
-dastlabki birinchi bosqich empirik tarzdagi bog’liqliklarni tahlil qilishdan 
va uning elementlardagi yangilik darajasini aniqlash, har qaysi olingan yangilik 
elementi umumiy yangilikka qanchalik ijobiy hamda salbiy ta’sir etishni 
tasniflashdan boshlanadi. 
-ikkinchi bosqich bevosita pedagogik innovatsion jarayonni o’rganish va bir
madaniy ikkinchisiga ko’chirishni nazarda tutadi. 
-uchinchi bosqichda novator pedagog turli innovatsion vaziyatlarni yaratish, 
ulardan olinadigan natijalarning qanchalik ijobiy va salbiy ta’sirga ega bo’lishi 
mumkinligini baholash ustida ish olib boradi.