R. D. Dusmuratov buxgalteriya hisobi

3
Bob
Fan, bu tartibga solingan bilimdir.
G.Spenser 
 
BUXGALTERIYA HISOBINING
PREDMETI, OBYEKTLARI VA 
METODI 
Ushbu bobni o`rganish natijasida Siz: 
- buxgalteriya hisobining predmeti va obyektlari; 
- buxgalteriya hisobi predmeti 
va metodining o‘zaro 
bog‘liqligi 
to`grisida bilimlarga
; 
 
- aktivlarni tarkibi va ishlab chiqarish jarayonidagi 
fun
ksional roli bo‘yicha turkumlash; 
- aktivlarni 
vujudga 
kelish 
manbalari 
va 
maqsadli 
tayinlanishi bo`yicha turkumlash; 
- 
xo‘jalik jarayonlari va xo‘jalik operatsiyalarini tavsiflash
ko`nikmalariga ega bo`lasiz.
 

---

52 
3-bob. BUXGALTERIYA HISOBINING
PREDMETI, OBYEKTLARI VA METODI 
 
Fan, bu tartibga solingan bilimdir.
G.Spenser 
3.1. Buxgalteriya hisobi predmeti va
obyektlarining ta’rifi
 
Ma’lumki, u yoki bu sohani o‘rganuvchi har bir fan o‘z 
predmeti
, 
ya’ni o‘rganiladigan obyektlariga va 
metodi
, ya’ni shu predmetni 
o‘rganish usullarining ilmiy asoslangan majmuasiga ega bo‘lishi lozim. 
Shuningdek, buxgalteriya hisobi ham iqtisodiy fanlarning mustaqil bir 
tarmog‘i sifatida o‘z predmeti va metodiga ega. 
Korxonalar xo‘jalik faoliyati amaldagi qonunchilik va tasdiqlangan 
biznes-rejasiga muvofiq amalga oshirilib, ishlab chiqarishni beto‘xtov 
o‘stirishga, mehnat unumdorligini oshirishga, resurslarni juda ham tejab 
sarflashga, mahsulot sifatini yaxshilash va tannarxini pasaytirishga, 
foydani ko‘paytirish va natijada rentabellikni o‘stirishga yordam berishi 
kerak. 
Xo‘jalik yurituvchi subyekt moliya-xo‘jalik faoliyatini amalga 
oshirishi uchun zarur mablag‘lar va ularning vujudga kelish manbalariga 
ega bo‘lishlari lozim. Mablag‘lar va manbalar ta’minot, ishlab chiqarish 
va realizatsiya jarayonlarida sodir bo‘ladigan xo‘jalik muomalalari 
ta’sirida o‘zgaradi.
Yuqorida ta’kidlanganidek, buxgalteriya hisobi tadbirkorlikni 
rivojlantirish va biznesni boshqarishda muhim ahamiyatga ega. Lekin 
buxgalteriya hisobi korxona xo‘jalik faoliyatining pulda ifodalanadigan 
qisminigina aks ettiradi. Bu esa buxgalteriya hisobining obyektlarini 
belgilab beradi. 
Xo‘jalik mablag‘lari (aktivlar), ularning manbalari (passivlar) 
va mablag‘larning kengaytirilgan takror ishlab chiqarish jarayo-
nidagi doiraviy aylanishi hamda faoliyat natijalari