R. D. Dusmuratov buxgalteriya hisobi

5.8. Schotlar, ikkiyoqlama yozuv va balansning o‘zaro bog‘liqligi 
 
Ushbu o‘zaro bog‘liqlik quyidagilarda namoyon bo‘ladi:
1)
joriy hisobda schotlar boshlang‘ich balans ma’lumotlariga asosan 
ochiladi;
*
Xronologik (grek. Chronos – vaqt) – hodisalarning vaqt oralig‘idagi ketma-ketligi. 

---

131 
2)
boshlang‘ich qoldiqlar aktiv schotlarning chap tomoniga, passiv 
schotlarning esa o‘ng tomoniga yoziladi, ya’ni ular balansda ham 
tegishli moddalar bo‘yicha shunday joylashgan; 
3)
schotlarning boshlang‘ich qoldiqlarini va hisobot davridagi xo‘jalik 
muomalalarini hisobga olgan holda chiqarilgan oxirgi qoldiqlari keyingi 
hisobot sanasi uchun balans tuzishda birlamchi ma’lumot bo‘lib xizmat 
qiladi; 
4)
balans ko‘rsatkichlarining mazmunini ochib berish tegishli schotlarda 
aks ettirilgan oborotlar to‘g‘risidagi ma’lumotlarni qo‘llash bilan 
namoyon bo‘ladi. Masalan, balansning «Tovarlar» (180-satr) moddasi 
bo‘yicha ikkala firmaning qoldig‘i 10 mln. so‘mni tashkil etgan, ammo 
ushbu tovarlarning yillik oboroti birinchi firmada 120 mln. so‘m yoki 
yillik zaxiraning 1/12 qismi, ya’ni bir oylik zaxira; ikkinchi firmada 
ushbu ko‘rsatkich 20 mln. so‘m, ya’ni u yarim yillik zaxiraga ega.
Schotlar, ikkiyoqlama yozuv va balans o‘rtasidagi o‘zaro 
bog‘liqlikning mazmunini quyidagi misollarda ochib beramiz: