Namangan muhandislik-texnologiya instituti "sichtei" kafedrasi "hozirgi zamon raqobat nazariyasi"

Davlat korxonalarini xususiylashtirish va monopoliyadan chiqarish.
Bu 
mexanizmlar bozorda amal qiluvchi raqobatchilar sonini oshirish imkonini beradi. 
Amaliyot Shuni ko’rsatadiki, xususiylashtirishning raqobat muhiti shakllanishiga ta’siri 
yirik korxonalarning raqobatbardosh bo’linmalarini mustaqil tuzilmalarga ajratish 
orqali ularni yiriklashtirishdan qaytarishni ko’zda tutuvchi demonopolizatsiya jarayoni 
bilan uyg’unlashgan holdagina samarali bo’ladi. 
Mazkur jarayonlarni jadallashtirish maqsadida 2003 yilning aprel oyida 
respublika hukumati tomonidan Korxonalarni davlat tasarrufidan chiqarish va 
xususiylashtirishning 2003-2004 yillarga mo’ljallangan dasturi qabul qilinib, unga 
ko’ra ikki yil mobaynida davlat mulkidagi korxonalarning 77% xususiylashtirilishi 
lozim. Mazkur dasturni amalga oshirish natijasida korxonalarning ustav kapitalida 
davlatning ishtiroki keskin qisqaradi, ularning investitsion faolligi oshadi, raqobat 
sharoitlari yaxshilanadi. 
Bu tadbirlar Shu bilan ayniqsa ahamiyatliki, xususiylashtirish hanuzgacha 
ko’plab tarmoqlarda raqobat muhitini yaratishda ahamiyatli o’zgarishlarga olib kelgani 
yo’q. Tarkibiy o’zgarishlar davomida oldingi tarmoq vazirliklari o’rniga tarmoq 
xo’jalik birlashmalari tashkil etildi. Vu xo’jalik birlashmalariga hukumat Shunday keng 
vakolatlar berdiki, natijada ular davlat tomonidan tartibga solish funktsiyasiga ega 
bo’lgan «konuniy» monopoliyalarga aylandilar. Bu sanoatning deyarli barcha 
64 

---

tarmoqlariga, turizm, tabiiy monopoliya sohalari tegishli bo’lib, bu sohalarda saqlanib qolgan tarmoqni tartibga solishning 
ma’muriy usullari samarali raqobat muhitini yaratish uchun jiddiy to’siqqa aylandi.