O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi mirzo ulug‘bek nomidagi o‘zbekiston milliy universiteti

 Men-konsepsiyasi va jinsiy o‘xshashlikning shakillanishi 
Men-konsepsiyasi aniq funksiyalarni bajaradi: 
1.
SHaxsning ichki mosligini(Rodjers buyicha muvofiqliq) ta’minlaydi. 
Mustahkamlikning muhim nuqtasi, o‘zi xaqidagi informaiyani tashqi informatsiya 
bilan to‘g‘ri kelishi xisoblanadi. Men-konsepsiyasi qila oladi: 1) Men suratiga 
tegishli tajribaga yo‘l qo‘ymoq, 2) oddiy himoya usullarini qo‘llab uni rad etmoq, 
3) yanada etuk himoya mexanizmlari orqali un o‘zgartirmoq, 4) o‘zining 
o‘zgartirish. 
2.
Atribut proeksiyasiga o‘xshatib tajribasini interpretatsiya qiladi, jamiatni 
o‘zining ichki dunyosiga taqqoslab, agar yosh yigit ayolga joy bersa, unda ayol 
uning xarakatini yaxshilik namoyondasi deb xisoblashi mumkin, yoki yoshiga 
ishora, yoki tanishishga xarakat; 
3.
Izlanish va yutuqlarni yo‘nalishini aniqlab, kelajakdagi yutuq va 
mag‘lubiyatlarni ogoxlantiradi, yutuqning kutilishiijoby emotsiyalar bilan 
kuzatiladi. Pozitiv shakllangan maqsadlar bilan, instrumental mablag‘lar 
shakllanishi, yutuqqa etishishga yo‘naltirilgan, mag‘lubiyatni kutish esa boshqa 
strategiya va xissiyotlar- negativ emotsiyalar bilan, uning maqsadida avvaldan 
mag‘lubiyat xaqida tasavvur mavjud bo‘ladi. 
4.
O‘zi xaqida tasavvurlarning sistematizatsiyasida jinsiy o‘xshashlik 
axamiyati ilmiy adabiyotlarda aktiv muxokama qilinadi. SHunday qilib R.Berns 
o‘zining aniq bir jinsga tegishli deb bilishi o‘sib kelayotgan insonning Men-
konsepsiyasida katta axamiyatga ega emas. Boshqa tarafdan F. Va R. Taysonlar bu 
faktorga qattiq axamiyat berishgan va turli yosh jarayonlarida, Men surati 

---

323 
aspektlarini susayishi va kuchaishi, shaxsning Men-konsepsiyasida namoyon 
bo‘ladi. 
Jinsiy o‘xshashli biologik namoyon bo‘lgan. “Aytish joizki biologik 
protsesslarni o‘rni o‘zaro xromosom, gormonal, morfologik va ijtimoiy 
faktorlarning kelishishidan iborat va ularning xammasi jinsiy o‘xshashliq xissining 
normal rivojlanishini aniqlaydi
107
.”