T. C. Sakarya üNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ osmanli şERİyye siCİllerinde ve fetva mecmualarinda iÇKİ İÇme suçu ve cezasi

ÖZGEÇMİŞ
……………………………………………………………………………………...
 
78 

---

 iii 
KISALTMALAR 
a.g.e.
: Adı geçen eser
bkz.
: Bakınız 
DİA
: Diyanet İslam Ansiklopedisi 
Hz.
: Hazreti
s.
: Sayfa 
s.a
.v. : Sallallahü aleyhi vesellem
ter.
: Tercüme 
vb.
: Ve benzerleri 
Yay.
: Yayınları

---

iv 
Sakarya Üniversitesi 
Sosyal Bilimler Enstitüsü Tez Özeti 
Yüksek Lisans Doktora
Tezin Başlığı: 
Osmanlı Şeriyye Sicillerinde ve Fetva Mecmualarında İçki İçme Suçu 
ve Cezası

Tezin Yazarı: 
Ayşe Betül Yener
Danışman: 
Osman Güman
 
Kabul Tarihi: 
24.04.2019
Sayfa Sayısı: 
v (ön kısım) + 78
 
Anabilim Dalı: 
Temel İslam Bilimleri 
Bilim Dalı: 
İslam Hukuku
 
Hukuk kuralları insanların toplum halinde yaşayabilmeleri için yüzyıllar boyunca 
gerekli olmuş; her devlet toplum düzenini sağlayabilmek için birtakım kurallar koymuş 
ve uyulmasını belli yaptırımlarla desteklemiştir.
İçki içme fiili İslam’ın ilk dönemlerinden itibaren tedrici bir şekilde yasaklanmış ve 
İslam hukuk doktrininde detaylı bir şekilde ele alınmıştır. Bu çalışmada İslam Hukuk 
doktrininde önemli yer tutan bu konu ele alınmış ve içki içmeye verilen cezaların 
uygulamada nasıl varlık bulduğu incelenmiştir. Bu amaçla Osmanlı toplumunun sosyal, 
kültürel ve hukukî hayatının bir bakıma aynası konumunda olan şeriyye sicilleri 
kullanılmıştır. Ayrıca dönemin şartlarını ve hayatını daha iyi analize edebilmek için
günlük hayatın, siyasi, hukuki anlayış ve görüşlerin yansıması olan fetva mecmuaları 
toplumun çeşitli katmanlarıyla geçmiş ve gelecek arasında bilgi aktarımını da sağladığı 
için bizim başvuru kaynaklarımızdan olmuştur. Bu kaynakların yanında Osmanlı 
dönemi hukuk işleyişinde yarı resmi hukuk külliyatı sayılan eserlere de atıfta 
bulunulmuş bu sayede yıllarca kitaplarda okuduğumuz hukuk kuralarının ve cezaların 
toplumdaki yansımasını görme imkânımız olmuştur. Dönem dönem çıkarılan 
kânunnameler unutulmayarak burada verilen cezalarla uygulamada verilen cezaların 
karşılaştırılması yapılmıştır. Bu çalışma şeriyye sicillerinin fazlalığı sebebiyle öncelikle 
Üsküdar daha sonra Hasköy ve Eyüp bölgelerinden XVI, XVII, XVIII. yüzyıllardaki 
bazı defterler baz alınarak hazırlanmıştır. 
Doktrinde verilmesi gereken cezayla uygulamada verilen cezalar arasında tespit edilen 
farklılıkların muhtemel sebepleri araştırılmıştır. Konuyla ilgili davalara gerekli görülen 
yerlerde tez metninde, bazı durumlarda ise dipnotta yer verilmiştir