T. C. Sakarya üNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ osmanli şERİyye siCİllerinde ve fetva mecmualarinda iÇKİ İÇme suçu ve cezasi

2.6.4 Fetava-yı Feyziyye 
210
Düzdağ, Ebussud Efendi Fetvalar Işığında 16. Asır Türk Hayatı, s.146 
211
İbn Kemâl, Şemseddin b. Süleyman, Resâil-i İbn Kemâl, “fî Haddi’l-hamr”, (Nşr. Ahmed Cevdet), 
İstanbul, 1316, s. 355-380 
212
İbn Kemâl, s.377; Ömer Faruk Habergetiren, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Tokat Tarihi Ve Kültürü 
Sempozyumu, 2014, Tokat, Cilt:II, s.164 

---

 49 
XVII. yüzyıl müderrislerinden olan Feyzullah Efendi 1695 yılı şeyhülislamlığı 
döneminde verdiği fetvaları içeren Fetavâ-yı Feyziye XVIII ve XIX. yüzyıllarda en çok 
itibar gören fetva mecmualarındandır.
213
“O yüzyıllarda Feyzullah Efendi'nin ibadet, muamelat ve günlük hayat ile ilgili alanlarda 
meydana gelen sorunlara dair verdiği fetvaları içeren eser, Osmanlı toplumunun din 
anlayışı ve sosyo-kültürel yönünü yansıtan önemli bir kaynak olmuştur. Aynı zamanda 
da Fetvahane'nin -Behcetü'l-fetava, Fetava-yı Ali Efendi ve Neticetü l-fetava ile birlikte- 
en muteber saydığı dört fetva kitabından biridir.
214
Eserde toplam 2865 fetva 
bulunmaktadır.
Bu mecmuada hadd-i şürb ile ilgili üç adet fetva bulunmaktadır: 
Zeyd-i müslim ecânibden birkaç kimseleri zevcesi Hind’in yanına getirip mezbûrlar ile 
şürb-i hamr eder olsa Zeyd’e ne lazım olur? 
el-Cevap: Hadd-i şürb ikâmet olunup tahfîf-i veca’ından sonra ta’zir olunur. 
Bu fetvada Zeyd işlediği içki içme suçundan dolayı önce had cezası aldığı, daha sonra 
eşinin yanında gayri müslim erkeklerle içki içtiği için ayrıca tazir cezasına hükmedildiği 
şeklinde yorumlanabilir. Nitekim Ebussuud Efendi’nin de, evinde işret meclisi kuran bir 
Müslümana “had ve tazir lazım geleceği” şeklinde bir fetvası yukarıda geçmiştir. 
Zeyd-i müslim menzilinde hamr ittihâz edip şürb-i hamr eder olsa Zeyd’e ne lazım olur? 
el-Cevap: Haddi-i şürb ve ta’zir-i şedîd ile zecr u men’ olunur. 
Had ve tazir uygulamalarının ikisinin aynı anda verilmesi düşündürücüdür. Çünkü bu 
fetvada herhangi bir içki meclisinden ya da bu anlamda yorumlanabilecek herhangi bir 
husustan söz edilmemektedir. 
Hind-i müslime Zeyneb-i nasraniye ile meclis kurup şürb-i hamr eylese Hind’e ne lazım 
olur? 
213
Kaya, Fetavayı Feyziyye, s:X 
214
Salim Öğüt, “Fetavayı Feyziyye”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, (Ankara: TDV Yayınları, 
1995), 12:443 

---

 50 
el-Cevap: Haddi-i şürb.
215
Bu fetva diğer fevalara nazaran dikkat çekicidir. Çünkü benzer fetvalarda ayrıca tazir 
cezasına hükmedilirken burada sadece hadden bahsedilmiştir. Diğerlerinden farklı olarak 
burada biri müslüman diğeri hıristiyan olan iki kadının evde içki içmesinden söz 
edilmektedir. Yukarıdaki fetvalarda ise kocanın, evine arkadaşlarını davet ederek işret 
meclisi kurması söz konusudur. Bundan dolayı iki kadın arasında gizlice gerçekleşen 
olayda sadece had ile yetinilirken önceki fetvalarda, koca evine arkadaşlarını getirmek 
suretiyle evinin ve ailesinin mahremiyetini de çiğnediği için ayrıca tazir cezasından söz 
edilmiş olmalıdır.