T. C. Sakarya üNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ osmanli şERİyye siCİllerinde ve fetva mecmualarinda iÇKİ İÇme suçu ve cezasi

1.5.1.1 Kişide Bulunması Gereken Özellikler 
İçki içme cezasının uygulanabilmesi için içki içen kişinin müslüman ve mükellef olması, 
ikrah altında olmaması, zaruret halinin bulunmaması, içkinin haram olduğunu bilmesi ve 
ağız yoluyla içmiş olması gerekir. Bu şartları biraz açalım: 
 
İçki içen kişi Müslüman olmalıdır. Müslüman olmayan kimseye içki içme cezası 
uygulanmaz.
88
Hanefilere göre; hangi türden olursa olsun içki konusunda zimmîye had 
gerekmez,
89
çünkü onların inancına göre mübahtır. Had cezasını gerektiren sebebin 
oluşması için haram olduğuna inanmak gerekir. Had cezasının amacı, yasaklanan fiili 
işlemekten vazgeçirmektir. Haramlığına inanmadan bu gerçekleşmez. Diğer taraftan 
dünyevî hükümler bakımından ilâhî hitap onlara yönelik değildir. Çünkü bize onları 
inançları ile baş başa bırakmamız emredilmiş; böylece hamr onlar hakkında mütekavvim 
bir mal olarak kalmıştır.
90
İçki içen kişi mükellef olmalıdır. Çünkü hadler, mükellef kimseler içindir. Çocuklara, akıl 
hastalarına ve bunak kimselere had uygulanmaz.
91
Çünkü bu durumdaki insanlar, 
özürlerinden dolayı mükellef olarak kabul edilmezler. Dolayısıyla mükellefi bağlayan 
hükümler bu kimseleri bağlamaz.
92
İkrah altında olmamalıdır. İçki içene ceza verilmesi için kişinin içkiyi kendi hür iradesiyle 
içmiş olması gerekir. Şayet zorlanarak içmişse zorlanma şekli ister mülci ister gayri mülci 
olsun kendisine ceza uygulanmaz.
93
Zaruret durumunda olmamalıdır. Zor durumda kalan kimse susuzluktan ölmekten 
korkarsa, susuzluğunu giderecek kadar hamr içerse had uygulanmaz. Çünkü ayetlerde de 
belirtildiği üzere zaruret durumunda haramlık hükmü geçici olarak kalkar; ancak sarhoş 
88
Kasani, Bedai’u-Sanai, Daru’l Kütübü’l-İlmiyye, Lübnan, 9:213; Fetavayı hindiyye s.53 
89
İbn Abidin, Reddu’l Muhtar Ale’d-dürri’l-muhtar, 8:231 
90
Serahsi, Mebsut, 24:46 
91
Kasani, Bedai’u-Sanai, 9:214 
92
Ebu Zehra, İslamda Suç Ve Ceza, s.162 
93
Kasani, Bedai’u-Sanai, 9:214; Ebu Zehra, İslamda Suç Ve Ceza, s.162, İbn Abidin, Reddu’l Muhtar 
Ale’d-dürri’l-muhtar, 8:VIII, s.235 

---

 22 
oluncaya kadar içmek helal olmaz;
94
çünkü Mecelle kaidesi gereğince “Zaruretler 
miktarınca takdir olunur.” Yani ölme riski ortadan kalkınca haramlık hükmü geri döner. 
İçkinin haram olduğunu biliyor olmalıdır. Buna göre darulharpte yaşayan bir kimse
Müslüman olarak İslam ülkesine geldikten sonra haram olduğunu bilmeyerek içki içse 
veya bir kimse sirke zannederek içki içse had cezası uygulanmaz. Öteden beri İslam 
ülkesinde yaşayan bir Müslüman için ise durum farklıdır. Çünkü İslam ülkesinde 
Müslümanlar arasında hamrın haramlığı meşhur
95
olduğu için bu kişinin hamrın haram 
olduğunu bilmemesi düşünülemez bu sebeple haramlık hükmünü bildiği var sayılır. 
Ağız yoluyla içmelidir. Ayrıca içki içen kimse konuşabiliyor olmalı; yani dilsiz 
olmamalıdır. Dilsiz kimseye şüphe bulunduğu için had vurulmaz. Dilsizin içki içtiği 
herhangi yolla sabit olursa olsun hüküm böyledir; çünkü konuşabilse belki de zor altında 
veya boğazına duran lokmayı geçirmek için içmiş olduğunu haber verecektir.
96