Kostyum tarixi

Ayollar libosi.
Xitoy ayollari erkaklar singari uzun ko’ylak va keng ishton 
kiyishgan. Ustki kiyim ishan ham erkaklarnikiga o’xshash bo’lgan. Faqat Tan davriga 
kelib, ayollar kofta va yubka kiya boshlaganlar. Ayollar yozda, ba’zan hatto qishda 

---

34
ham boshyalang yurishgan. Shunga ko’ra, ayollarining soch turmaklari murakkab 
bo’lib, gullar, osilmachoqlar bilan bezalgan(18-rasm). 
 
18-rasm. Xitoy ayollar liboslari. 
Xitoy ayollari faqat to’y va boshqa tantanalarda 
fenguan
deb atalgan bosh 
kiyimni kiyganlar. Kibor xonimlar parik ham kiyishgan. Manchjur ayollari bayram 
poyabzali to’rtburchaksimon, pastga qarab kengaygan, o’rtacha poshnali ko’rinishda 
bo’lgan.

Kostyumda shakl, son va ramz ishoralari keng qo’llangandi. Qo’shilgan 
doira va kvadrat shaklli (yer va osmon qo’shilganligini ifodalaydi) im’erator bosh 
kiyimida 5 nefrit xar xil rangli osilchoqlar qilingandi, ular 5 tabiiy kuchlarning ramzi 
edi. Erkaklarning kiyimida tugmalar soni toq, ayollarnikida — juft qilinardi; 8 
ajdarxoning tasviri erkaklar xalatining oldida bo’lsa, 9-si esa orqasida qilinardi. 
Rang ramzlari.
Geometrik shakl va sonlar “tiliga” nisbatan rang ishoralari 
odamning tuyg’usiga zo’r ta’sir etib: 
yashil rang — Baxor rangi, yosh o’simlik va yaproqlar rangi; tabiiy kuch 
Daraxt-Muni moxiyatini aks etuvchi rang; Baxor — yilning boshi; Sharq — kun 
chiqadigan joy, shuning uchun yashil, tirilish va yoshlikning ramzi; Yupiter 
sayyoraning rangi; 
qizil rang — Yoz, Olov-Xo, Janub va Mars sayyorasining ramzlari; 
oq; rang — Ko’z ramzi, u paytda omborlar oq guruch bilan to’ladi; ko’zga 
tabiiy kuch metall-szin mos keladi (qayralgan bolta
rangi); bu faqat— uchgan, 
quyosh botadigan tomon va o’lgan odamlarning ketadigan joyi (motam kiyimlari oq 
rangli qilingan); Oy va Zuxra — Veneraning (“Taybo” — “buyoq oq” — metall 
yulduzi) nurlari; 

---

35
qora rang — Qish rangi, eng qorong’i davrni, zimiston saltanat — Shimol rangi 
yorqin emas; Merkuriy rangi tabiiy kuch; Suv-Shuyni rangi. 
sariq, rang — Yoz faslining oxirgi rangi, don ekinlarning yetilishi, xosil 
to’ydiradigan tuproq rangi, tabiiy kuch Yer-Tuning ramzi, bu markaz ramzi, ya’ni 
Yerni; Saturn sayyorasining ramzi (dexqonchilik xudosi).