Muhandislik kompyuter grafikasi

 
3-savol. «Massiv» - «Chizmada bir hil elementlarni ko„plab tasvirlash
» 
Mazkur buyruqdan foydalanib chizmaning biror elementi-«Ob`ekt» ni to„g`ri 
to„rtburchak sohaga qatorlar va ustunlar ko„rinishida, yoki, aylana bo„ylab berilgan to„ldirish 
burchagiga qutb soha bo„yicha uning tasvirini teng burchak ostida ko„plab yasash mumkin. 
«Ob`ekt»ni to„g`ri to„rtburchak sohaga qatorlar va ustunlar ko„rinishida ko„paytirib tasvirlashga 
«To„g`ri to„rtburchak» massivi deb ataladi. 
AutoCAD 2006 dasturida «Massiv» buyrug`i takomillashgan bo„lib, uning barcha 
ko„rsatkichlari bevosita «Massiv» darchasidan foydalanib quyidagicha kiritiladi, (2- rasm) 
1. 
«Massiv» buyrug`i yuklanadi va ekranda «Massiv» darchasi paydo bo„ladi. Bu 
darchaning yuqori chap burchagida massiv turlari, to„g`ri to„rtburchak soha- «Pryamougolnыy 
massiv» va qutb- «Krugovoy massiv» taklif etiladi. 
To„g`ri to„rtburchak soha-«Pryamougolnыy massiv» quyidagi algoritm asosida bajariladi: 
1. Taklif etilgan massivdan «Pryamougolnыy massiv» ning tugmasi «Sichqon» 
yordamida yuklanadi. «Stroki»-qatorlar va «Kolonki»-ustunlar yacheykalariga qatorlar va 
ustunlar soni, masalan 5 va 10 raqamlari terib kiritiladi; 
2. «Между рядами» va «Между cтолбцами» yacheykalariga qatorlar va ustunlar 
orasidagi masofa qiymatlari ob`ekt o„lchamlarini hisobga olgan holda mm larda kiritiladi, 
masalan 400 va 400 raqamlari. 
1- rasm 2- rasm 
3. «Massiv» darchasining yuqori chap burchagida joylashgan «Vыbor ob`ekta» tugmasi 
yuklanadi. Ekranda paydo bo„lgan kvadrat nishoncha bilan tasviri ko„paytiriladigan element, 
masalan diametri 12 mm bo„lgan aylana ichiga chizilgan beshburchak bog`lanadi va «Enter» 
bilan qayd etiladi. 
4. Shunda, ekranda dastlabki «Massiv» darchasi paydo bo„ladi. Uning quyi o„ng 
burchagidagi «Просмотр»-dastlabki kuzatish tugmasi yuklanadi. Tugma yuklangandan so„ng 

---

26 
darcha ekrandan yo„qolib berilgan beshburchakning ko„paytirilgan, ya`ni 50 ta tasviri chizilib 
qoladi, (3- rasm). Kuzatish natijasida bajarilgan massiv to„g`ri deb topilsa, kichik «Massiv» 
darchasidagi «Prinyat»-qabul qilmoq tugmasi yuklanib, to„g`ri to„rtburchak soha-
«Pryamougolnыy massiv» ekranda bajariladi, (4-rasm). Shunda, kichik «Massiv» darchasi ham 
ekrandan yo„qolib qoladi,. 
3- rasm 4- rasm