Zbekiston respublikasi milliy gvardiyasi harbiy-texnik instituti

Ijtimoiy ong tuzilishi.
Ijtimoiy ong murakkab tuzilishga ega. U ikki daraja: kundalik ong va 
nazariy ongni o‗z ichiga oladi.
Kundalik ong o‗z tuzilishiga ko‗ra turli jinslidir. U ajdodlar 
to‗plagan mehnat faoliyati tajribasini, axloqiy me‘yorlar, odatlarni, kundalik turish-turmush 
qoidalarini, tabiatni kuzatish natijasida shakllangan tasavvurlarni, dunyoqarashga doir ba‘zi bir 
mo‗ljallarni, xalq og‗zaki ijodi (folklor) va hokazolarni o‗z ichiga oladi. Kundalik ong asosan 

---

206 
mehnatga, kundalik turish-turmushga va odamlarning ular bilan bog‗liq bo‗lgan yashash sharoitlari 
va munosabatlariga qarab mo‗ljal oladi. Kundalik hayot, ya‘ni faoliyat, odatlar va munosabatlarning 
uzluksiz takrorlanadigan shakllari kundalik ong mazmunini tavsiflovchi asosiy tushuncha 
hisoblanadi. U o‗zining sinkretik xususiyati, mazmunan qashshoqligi, emotsiyalarga boyligi, 
stixiyaliligi va amaliyotga qaratilganligi bilan ajralib turadi. Kundalik ongning bilish imkoniyatlari 
cheklangan: u hodisalar mazmunini teran anglashga, dalillarni tizimga solishga qodir emas. Nazariy 
ong kundalik ongga tayanadi, lekin uning tor doirasidan tashqariga chiqa oladi. 
Mazkur darajalar ijtimoiy ong tuzilishini bilish harakatidagi uning ob‘ektga muvofiqlik 
darajasi bilan farq qiladigan jihatlari sifatida tavsiflaydi. Ayni vaqtda ijtimoiy birliklar va guruhlar 
ma‘naviy faoliyatining mahsuli sanalgan ijtimoiy ong ularning sub‘ektiv qobiliyatlarini o‗zida 
mujassamlashtiradi. Ijtimoiy ong manbalarining o‗ziga xos xususiyatlari ta‘siri ijtimoiy psixologiya 
va mafkurada aks etadi.