Yer usti transport tizimlari

Dizel dvigatellaridagi siqish darajasi ε ning o‘zgarishi. 
1.3-jadval 
№ 
Dvigatellarning turi 
Siqish darajasi, ε 
1 
2 
3 
Bir kamerali dizel dvigateli 
Uyurma kamerali dizel dvigateli 
Old kamerali dizel dvigateli 
14...16 
16...17 
16...20 
Siqish darajasining katta qiymati yuqori aylanishlar chastotasiga ega bo‘lgan 
dizel dvigatellari uchun tanlanadi. 
Dvigatellarda ishlatiladigan suyultirilgan yoki siqilgan gazlarning detonatsiyaga 
qarshiligi benzinlarnikiga qaraganda yuqori. SHuning uchun yuk avtomobillarida 
siqish darajasi karbyuratorli dvigatellarnikiga qaraganda yuqori, ya’ni ularda 
ε=7…9,5. 
O‘rt acha sa ma rali bosi m, 
r
e
. O‘rtacha samarali bosimning ifodasini (8) 
ifoda yordamida aniqlasak quyidagicha bo‘ladi. 
i
n
V
N
p
h
л





450
e

16 

---

23 
Bu parametr ham litrli quvvat N
l
, porshenli quvvat N
p
va boshqalari singari 
dvigateldagi ishchi jarayonning qay darajada mukammal ekanligini yoki dvigatel 
konstruksiyasini takomillashganlik darajasini bildiradi. Bu parametrni yuqorilatish 
uchun quyidagi usullardan foydalaniladi: 

siqish darajasi ε ni ko‘paytirish; 

boy aralashmani qo‘llash (karbyuratorli dvigatelda); 

to‘ldirish koeffitsientini orttirish; 

mexanik yo‘qotishlarni kamaytirish; 

puflash (nadduv) usulini qo‘llash; 

ishchi jarayonni yaxshilash.