Yer usti transport tizimlari

11.3-rasm. Tayanch katoklari ramasini ostovning old qismi bilan bog‘lanishi. 
 
1-tayanch katoklarning ramasi; 2-qattiq sferasimon tayanch; 3-teng elkali balansir; 4-
sharnir; 5-ostov; 6-qayishqoq element; 7-kronshteyn; 8-qatiruvchi quti; 9,11-
yaproqsimon ressoralar; 10-kronshteyn-cheklagich; 12-ustun; 13,15-rezina qayishqoq 
element; 14-plunjer; 16-o‘q. 
Bu bog‘lanishlar quyidagicha: 

---

112 
a)Tayanch katoklar ramasi ostov bilan teng elkali balansir bilan bog‘langan. Bu 
notekis yo‘lda ostovni ko‘ndalang tekislikda tebranishiga yo‘l qo‘ysada, bo‘ylama 
tebranishni so‘ndirmaydi. 
b) Ostovni ko‘ndalang tebranishini va bo‘ylama (vertikal) silkinishini so‘ndiradi. 
v) Ostov bilan tayanch g‘ildiraklari yaproqsimon ressoralar orqali bog‘langan. Bu 
usul keng tarqalgan, chunki ishonchli va uzoq ishlashi bilan ajralib turadi. 
g)Tayanch katoklarning ramasi ostov bilan sharnirsiz bog‘langan. Katta ressoralar 
ostov-rama bilan uch nuqtada kontaktli bog‘lanmoqda. Lekin ostovni chap yoki o‘nga 
siljib ketishini kichik ressoralar chegaralab turadi. Katta ressoralar dinamik 
silkinishlarni so‘ndirsa, kichik ressora ostovni katta ressoradan kontakni 
yo‘qolmasligini taminlaydi. 
d)Chet el sanoat traktorlarida rezina qayshqoq elementli qattiq balansir keng 
qo‘llanilmoqda.
Yarim qattiq osmalar quyidagi afzalliklarga ega: 
-xarakat yuzasiga bosimni bir xil taqsimlaydi, natijada xarakatlantirgichning 
tortish-ilashish xususiyatini oshiradi. 
-ostovga berilayotgan turtki va zarbalarni kamaytirishi bilan traktorni ishlash 
muddatini oshiradi. 
-xarakat tezligi kam bo‘lgan xollarda traktorni ishlashi engilroq bo‘ladi.