O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi farg’ona politexnika instituti

6-rasm. Shakllarda dinamiklik va statiklik. 

---

32
3-Amaliy mashg‘ulot
Dinamik va statik shakllar 
Material va asboblar: 
yumshoq qalam 3M-4M, akvarel bo‘yoqlari, tush, 
mo‘yqalam, 12 formatli qog‘oz. 
Dinamik va statik shakllar rivojlanishini juda ahamiyatli qonun-qoidalarini 
umumiy ko‘rinishda ko‘z oldimizga keltirsak, avvalo shartli geometrik modellarga 
e’tibor berishimiz kerak. Dinamik yoki statik shakllar gorizontal, shuningdek 
yo‘nalishlari turli usullar yordamida ifodalanishi mumkin. 
Statistik shaklni tekislikda ifodalash uchun eng yaxshisi aylana, kvadrat 
to‘g‘ri to‘rtburchak, fazoda esa shar, slindir va boshqa shakllardagi geometrik 
shaklni olishdir. Ko‘pgina shakllarni olish shart emas. Ikki, uch o‘lchamlari mos 
keladigan, statik tasavvurlashtirish mumkin. 
Dinamik shaklni tekislikka uzatish uchun o‘lchamlar nisbati to‘g‘ri mos 
keladigan to‘g‘ri to‘rtburchak va trapetsiya olish kerak, fazoda esa-konus, 
piramida, prizma va boshqa shakllar. Bunday kompozitsiyalarda asos sifatida 
to‘g‘ri to‘rtburchak shaklidan foydalanmaslikni iloji yo‘q. 
Izlanish ishlari avvalgi muvozanatga bag‘ishlangan ish kabi olib boriladi. 
Vazifa akvarel bo‘yog‘i yoki guash bilan bajariladi.
Rang va tonni tayyorini olmasdan, o‘zingiz tanlang. Aytganimizdek statika 
sokinlik, mustahkamlik ramzi, shuning uchun shunday rangni tanlash kerakki 
sokin holatni ifoda etsin. Buning uchun kulrang juda to‘g‘ri keladi.
Dinamiklikni ko‘rsatish uchun yengilroq ranglar-och moviy, sariq, och 
zangori va boshqa ranglarni olish maqsadga muvofiqdir. Chunki ular shaklning 
harakati tezligini ko‘rsatadi.
Dinamik va statiklik shakllarni geometrik ifodalashdan tashqari ushbu 
kategoriyalarni tabiatda va texnik taxlil qilish kerak. 
Buning uchun harakteri va shakli bo‘yicha mos keladigan hayvon yoki 
hasharotlarni tanlaymiz, ular sanoat namunalari, masalalarni hal etishi uchun obraz 
bo‘lib xizmat qiladi. Masalan begimot va yuk mashinasi, parvozdagi qush va 
samolyot (uchoq), baliq va suv osti kemasi. 

---

33