‘z b e k I s t n r e s p u b L ik a s I o liy va ‘rta m a X s u s ta’l im V a zir lig I m. P. Boltabayev, M. S. Qosimova

xususiy tadbirkorlik. O'quv qo'llanma. — Т.: TD IU, 2010. — 267-b.
8. 
 oyibnazarov B.K., Rahmonov H.O., Otajonov Sh.I., Almatova
D.S.
Kichik biznes va xususiy tadbirkorlik - mamlakat ijtimoiy-iqtisodiy
taraqqiyotini yuksaltirish omili. — Т.: «Fan», 2011. — 185-b.

---

VIBOB
K IC H IK B I Z N E S V A T A D B IR K O R L IK
S U B ’E K T L A R ID A I S H L A B C H I Q A R I S H
XARAJATLARI VA M A H S U L O T T ANNA RXI
T A H L IL I
7.1. Ishlab chiqarish xarajatlarining mohiyati, 
tarkibi va elementlari
H ar bir korxona m ahsulot ishlab chiqarish jarayoni bilan 
bog'liq xarajatlarni am alga oshiradi. M ahsulot ishlab chiqarish 
jarayonida sarf qilingan m oddiy resurslar (asosiy vositalar eskirishi, 
xom ashyo va m ateriallar, y o nilg'i-m oylash m ateriallari, ehtiyot 
qism lar va boshqalar), va jo n li m eh n at sarfi ishlab chiqarish 
xarajatlarini tashkil etadi.
K orxonaning ishlab ch iq arish , sotish va boshqa faoliyati 
natijasida yuzaga keladigan xarajatlarini quyidagicha turkum lash 
m um kin ( 7 .1.1-rasm):
1. Ishlab chiqarish jarayonidagi ishtirokiga ko'ra:
— ishlab chiqarish xarajatlari;
— noishlab chiqarish xarajatlari.
2. Ishlab chiqarishda sarf etiladigan resurslar m anbaiga ko'ra:
— ichki xarajatlar;
— tashqi xarajatlar.
J. 
M ahsulot ishlab chiqarish hajm ining o'zgarishiga nisbatan:
— doim iy xarajatlar;
— o'zgaruvchan xarajatlar.
4. M ahsulot tannarxiga olib borilishi jihatidan:
— bevosita xarajatlar;
— bilvosita xarajatlar.
5. Korxonaning um um iy ishlab chiqarish, moliyaviy va boshqa 
faoliyati natijasida yuzaga keladigan:
— m ahsulot tannarxiga kiritiladigan xarajatlar;
— davr xarajatlari;
— moliyaviy faoliyat bo 'y icha xarajatlar;
— favqulodda zararlar.

---

Ishlab chiqarish xarajatlari bevosita ishlab chiqarish jarayoni 
am alga oshirish bilan bog'liq quyidagi xarajatlardan tashkil topadi:
— bevosita m oddiy xarajatlari;
— bevosita m ehnatga haq to'lash xarajatlari;
— ishlab chiqarishga taalluqli ustam a xarajatlar.
Bevosita m ahsu lo t ishlab chiqarish jarayoni bilan bo g'liq
b o 'lm ag an xarajat turlari noishlab chiqarish xarajatlari deb yuri- 
tiladi. U ning tarkibiga:
— m ah sulo tn i sotish bilan bog'liq xarajatlar;
— boshqaruv xarajatlari;
— boshqa operasion xarajatlar va zararlar;
— favqulodda zararlar kiradi.