Kreativ 2020. indd

KRE ATIV FIKRLASHNING KOMPETENSIYAVIY MODELI
86. 
PISA baholash dasturida kreativ fikrlash testining kompe-
tensiyaviy modeli uch shaklda aks etadi. Kompetensiyaviy model kreativ 
fikrlashni baholash maqsadiga ko‘ra uch jihatga boʻlinadi: «turli gʻoyalarni 
ishlab chiqish», «kreativ gʻoyani ishlab chiqish», «gʻoyalarni baholash va 
takomillashtirish».
87. 
Test oʻquvchilardan gʻoya berish (yaʼni, turli yoki kreativ gʻoyalar 
berish) kognitiv jarayonida hamda gʻoya qiymatini baholash va uni 
takomillashtirishda samarali ishtirok etishni talab etish orqali kreativ 
fikrlashni oʻlchaydi. Shuning uchun testlar nafaqat kreativ fikrlashning 
tafovutli (divergent) kognitiv jarayoniga diqqat qaratadi, balki o‘quvchilar, 
shuningdek, boshqalarning gʻoylarini baholashga, ularni takomillashtirish 
usullarini ham taklif etishi kerak. 
88. 
PISA sinovida gʻoya turli shakllarni olishi mumkin: masalan, hi-
koya, chizilgan rasm, ijtimoiy muammoga yechim yoki ilmiy fenomen 
borasidagi gipoteza. Test komponentlari oʻquvchilarning turli gʻoyalarni 
bera olish va nostandart fikrlay olish qobiliyatlarini namoyish qilishi uchun 
maʼnili kontekst va yetarli darajada ochiq vazifalarni taqdim etadi. Test 
komponentlari kreativ fikrlashning barcha jihatlarini qamrab oladigan 
shaklda tuziladi. Lekin testdagi har qaysi komponent ham kompetensiyaviy 
modelning barcha jihatlari haqida maʼlumot bermaydi.

---

34
35