A ashirov, sh. Atadjanov

uchun ham dasturda dehqonchilik sug‘orish inshootlari bilan
mustahkam bog‘liqlikda ko‘rib chiqiladi. K o‘p asrlar davomida
turli chorvador etnik guruhlar dehqonchilik bilan shug‘ul-
144

---

lanuvchi o‘troq, yarim o‘troq aholi bilan aloqada bolgan va 
ularning bir qismi o'troqlashgan. Shuningdek, chorvadorlar 
mahalliy aholidan dehqonchilik tajribalarini o‘rganib, o‘zlarining 
etnik va madaniy-xo‘jalik xususiyatlariga asoslanib, o‘ziga xos tarzda 
dehqonchilik bilan shug‘u!ianganlar.
Tadqiqot jarayonida nozik dehqonchilik usullari va azaliy o‘troq 
dehqon aholining 
sug‘orisb 
tajribalarini o ‘rganibgina qolmasdan, 
chorvador, yarim o'troq etnik gunihlarning ekstensiv va nomuqim 
dehqonchiiik va sug‘orish usullarini ham tadqiq qilish maqsadga 
muvofiq 
bo‘ladi.
Dastur, asosan, 0 ‘zbekistonda XX asr ibtidosida an’anaviy 
dehqonchilik va sug'orish usullarining qay holatda mavjud 
bo‘lganligini o‘rganish uchun moMjallangan.
Imkoniyatdan kelib chiqib (manbalar mavjudligini hisobga 
olib) bir qadar oldingi davr, ya’ni XIX asrning ikkinchi yarmiga 
daxldor m a’lumotlar ham yig'iladi.
D ehqonchilik va sug‘orish usullarini o ‘rganish uchun 
dehqonchilik mashg‘ulotida katta yoki kichik rol o‘ynagan milliy 
guruhlar aralashgan xo‘jalik tiplarin in g tarqalish arealini 
aniqlash ham muhimdir. Bu xo‘jalik tiplari ikki asosiy guruhda 
birlashadi:
1) vohaning s u n ’iy sug‘orish g a asoslangan intensiv 
dehqonchilik xo‘jaligi bilan shug‘ullanuvchi o ‘troq aholisi;
2) dehqonchilikni (asosan ekstensiv) chorvachilik bilan 
qo‘shib olib boruvchi yarim o ‘troq aholi.
Materiallarni yig‘ish va qayd qilishda uning geografik joyi- 
ni aniqlashtirib, qaysi etnik guruh va geografik maydonga te- 
gishli ekanligini yoza bilishni ta ’minlash darkor.
Ushbu dasturda yangi materiallar yig‘ish bilan bir qatorda 
ilgari olib borilgan tadqiqotlardan, arxiv m ateriallaridan, 
Respublikamizdagi muzey fondlarida mavjud m a’lumotlarni 
to ‘plash va qiyosiy tahlil qilish ko‘zda tutiladi. 0 ‘zbekiston 
hududidagi dehqonchilik va suv inshootlari tarixini chuqur va 
to ‘liq o‘rganish uchun ma’lum bir tarixiy davrga tegishli bo‘lgan 
m a’lumotlar muhim ahamiyat kasb etadi.
10 - № 55