62 Dosya: İstanbul’un Cumhuriyet Dönemi Modern Mimarlık Mirası

Geometrik Performans: Sayısal Tasarım ile 
Matematiksel Modellerden Türetmek
Sayısal teknolojiler ülkemizde mimari tasarım 
süreci içinde üç boyutlu görselleştirme, bina bilgi 
modelleri ile üretim bilgilerinin tasarım sürecine 
entegrasyonu ve sürecin metraj-keşif anlamında 
kontrolü, revizyonların hızlıca güncellenmesi ya 
da parametrik tasarım ile yapı fiziği parametrele-
rine uygun cephe tasarımları türetme gibi imkân-
larıyla mimari uygulama ortamında kullanılmak-
ta. Parametrik tasarım ise Grasshopper gibi prog-
ramlar kullanılarak, tasarım-üretim parametrele-
rinin ve birbirleriyle ilişkilerinin tanımlanabildiği, 
niceliksel değerlerin birbirlerine bağlanabildiği, 

---

30 
mimar•ist 2018/2
Tasarım geliştirme 
aşamasında blok ve duvar 
çizimleri.
3B yazıcı ile üretilen duvar 
maketi, 1:1 ölçekli 
sıkıştırılmış toprak blok 
denemeleri.
EKOLOJİ
tek bir sonuca değil türetmeye dayalı tasarım 
süreçlerini gerektiriyor. Aslında sayısal tasarım-ü-
retim süreçleri parametreleri, ilişkileri, bunların 
geometrik yansımalarını tasarım sürecinin başın-
dan tarif etmenizi, yani tasarım sürecinin tasarı-
mının yapılmasını gerektiren bir bakış açısını ve 
matematik, geometri, programlama konularının 
tasarımla ilişkilerinde arayüz kurmayı içeren sayı-
sal beceriler gerektiriyor.
Tasarım araştırma ekibi olarak peyzaj, per-
makültür ve malzeme danışmanlarıyla
4
disiplin-
ler arası çalışmalar yaparak, ekolojik parametre-
lerin yerel ve doğal malzeme verileri ile ve mate-
matiksel modellere dayalı geometrik işlemlerle 
nasıl entegre edilebileceği üzerine tasarım araş-
tırmaları yapıyoruz. Komün-Aksiyon Duvarlar-
da ihtiyaç duyduğumuz bloklar, x, y, z eksenle-
rinde birbirini tamamlayarak sürekli boşluklar 
ve yüzeyler oluşturan, aynı zamanda da modü-
ler bir geometrik örüntü araştırmasını gerektiri-
yordu. Fabrikada kalıpla üretimi düşündüğü-
müzde, birbirini tamamlayan bu modüllerin, 
kalıp maliyeti ve etkin zaman kullanımı açısın-
dan tek bir kalıptan çıkması gerekliydi. Yazar’ın
5
minimal yüzeyler araştırması içinde gyroid 
matematiksel modelinin parametreleriyle oyna-
yabileceğimiz bir model olarak kullanımını 
önermesiyle başlayan araştırma, sürekli yüzeyler 
oluşturan bu modelin katı model mantığıyla 
birleştirilmesi ile yeni bir yorum kazandı. Böyle-
likle duvar blokları, bir kısmında iç oylumlar ve 
gyroid modeli ile yan yana ve üst üste eklenebi-
len yüzeyler içeren, bir kısmında ise taşıyıcılığı 
ve üst üste gelebilmeyi sağlayan doluluklar içe-
ren yeni bir geometrik modüle dönüştü.
Geometrik ekleme çıkarma işlemleri ile her 
bir bloğun içinde 2 adet bitki ekilebilecek hazne 
içermesi sağlandı. Tasarlanan blokların çift cidar 
duvar mantığında yan yana ve üst üste gelmesi ile 
birlikte bitkilere gerekli olan güneş ışığını içeri 
alabilecek büyüklükte oylumlar sağlandı. Toprak 
blokların bu boşluklara rağmen derzli biçimde 
üst üste gelebilmesi, duvarın kendi kendini taşı-
ması ve mukavemetini sağlayacak ölçülere göre 
geliştirilmesi için sıkıştırılmış toprakla birçok 
deneme yapıldı. Ulaşılan sonuçlara ve ölçülere 
göre form kontrollerinin yapılması için üç boyut-
lu baskı teknolojisi ile tasarımın hızlı prototipleri 
yapıldı. Tasarım geliştirme süreci, ölçekli maket-
lerden giderek, 1:1 ölçekli denemelere doğru 
ilerlemeye başladı. Bu aşamada sıkıştırılmış top-
rak karışımlarının denenmesi ve kalıp biçimi opti-
mizasyonları araştırılmaya başlandı.