Qarshi davlat universiteti republic of uzbekistan

3 – yo’nalish : 
a)
ishning sharoiti va kollektivdagi ma’naviy holat; 
b)
jamoadagi psixologik holat; 
c)
ijodiy yondashuv; 
d)
insonparvarlik; 
е) rag‘batlantirish; 
j) gigiyena qoidalariga rioya qilish; 
з) kunni tugri tashkil etish. 
4 – yo’nalish. O‘qituvchini o‘z mehnatini ilmiy asosda tashkil kilish uchun unda
ma’lum darajada pedagogik fazilatlar bo‘lishi kerak : 
а) kim bilan ishlayotganini aniq bilishi uchun ular xakidagi tulik ma’lumotga ega
bo‘lish; 
b) o‘z hoxishi va maqsadini aniq bilish; 
v) o‘z oldiga vazifa qo‘ya olish; 
g) kerakli mazmun, shakl, metodlarni tanlay olish; 
d) xar ishning holatini taxlil qila olish; 
ye) metodik qo‘llanmalarni o‘rganish va ularni to‘play olish; 
j) vaktni to‘g‘ri taqsimlash. 
Pedagogik mehnatni ilmiy tashkil etishda o‘qituvchining kun tartibi va ish joyi muxim
rol uynaydi. O‘qituvchi o‘zi uchun eng optimal yukori unum beradigan kun tartibini topa
olishi kerak. Pedagogik mehnatni tashkil etish talablari pedagoglar tomonidan ishlab
chikilgan bulib, ularning tavsiyasiga kura pedagogik mehnatni ilmiy tashkil etish, eng
muxim talablarni shu asosda rejalashtirish, faoliyatni uyushtirish, unda
katnashayotganlarning kuchini yagona maksadga buysundirish, ragbatlantirish, operativ
nazoratni xisobga olish. Shuni rejalashtirishdagi asosiy masala uyushtiradigan barcha
faoliyat turlarini unda katnashayotgan kollektiv va a’zolarni umumiy pedagogik maksadga
buysundirishni ko‘zda tutadi, bunda yakin, urta, o‘zok maksadlarni inobatga olish ko‘zda
tutiladi. 
Shunday qilib, o‘qituvchining kun tartibi uning faoliyati va xayotini tartibga soluvchi
asosdir. U yuq joyda mehnat unumi ham past bo‘ladi, salomatlik yukolib boradi. Natijada
o‘qituvchi sarf qilgan kuchini qayta tiklay olmaydi, ish kobiliyati yo‘qoladi, oqibatda sifati
pasayadi. Demak, ilmiy asoslangan kun tartibi o‘qituvchilarning o‘z mehnatini ilmiy tashkil
etish vazifasini xal etishga qo‘yilgan kadam bo‘ladi. Pedagogik mehnatni ilmiy tashkil
etish shartlaridan yana biri ish o‘rnini tartibga solish va mehnat sharoitini tashkil etishdir.
O‘qituvchining ish joyi ish jarayonining bir qismi bo‘lib, mehnat unumining yuqori

---

69 
bo‘lishiga ta’sir etadi. O‘qituvchining ish joyi, xususiyati, pedagogik mehnatning mazmuni 
va xususiyati bilan belgilanadi. 
Mehnat sharoiti tushunchasi kompleks tushuncha. Mehnatni ilmiy tashkil etish
tajribasiga mehnat sharoiti deganda odamning mehnat qilayotgan joyi, aniq vaziyat ko‘zda
tutiladi. Yana unga psixofiziologik, ijtimoiy, psixologik va estetik omillar ham qo‘shiladi.