K. J. Matkarimov b. J. Mahmudov a. A. Norqulov avtomobillarda ishlatiladigan ashyolar

 Qoplama materiallar
Turli qoplartia materiallar haydovchilarning ish sharoitini yax-
shilash uchun yengil avtomobillar, avtobuslar salonlarini, yuk avto-
mashinalari kabinalarini issiqlik va tovushdan izolatsiyalashda ish-
latiladi. Qoplama materiallar yetarli darajada mustahkam bo‘lishi, 
foydalanish jarayonida tez yemirilmasligi va o‘z tashqi ko‘rinishi-
ni uzoq muddat saqlab turishi, neft mahsulotlari ta’sirida o‘z xu-
susiyatlarini va tashqi ko‘rinishini o‘zgartirmasligi, iflosliklardan 
(chang, yog‘ va moy qoldiqlari) oson tozalanishi, ko‘rkam bo‘lishi 
bilan birga kamyob va qimmatbaho bo‘lmasligi lozim. Qatlama 
movut, tukli duxoba, reps, parusina kabi tabiiy gazlamalar ko‘p 
ishlatiladigan materiallar hisoblanadi. Hozir qoplama materiallar 
ichida tabiiy materiallarga nisbatan qator afzalliklarga ega bo‘lgan 
neylon kapron, lavsan kabi sintetik materiallar asosiy o‘rinni egal-
laydi. Ularning assortimenti muntazam ko‘payib bormoqda. Bun-
dan tashqari, sintetik smolalar shimdirilgan turli polotnolar ham 
ishlatiladi. Salonlar va kreslolarni qoplash uchun sun’iy teri, plyon-
ka materiallar ishlatiladi. Trikotaj yoki gazlama asosida tayyorlan-
gan sun’iy terilar nitro teri, vinilli teri, elastik teri (neft mahsulotlari 
ta’siriga chidamli) deb ataladi. Plyonka materiallar rasm tushirilgan 
xira tekis sirtga ega bo‘lgan plyonkalardir. 
Yuk avtomobillari va avtobuslarning o‘rindiqlari va suyanchiqla-
rini qoplashda dermantin (bir tomoni nitroemal ko‘rinishidagi 
qoplama bilan qoplangan), tekstovinit (bir tomoni tekstovinit plas-

---

306
tikati bilan qoplangan) va avtobim (bir tomoni xlorlangan plastikat 
bilan qoplangan)lardan keng foydalaniladi. Yengil avtomobillarga 
bezak berishda 600/60, 750/30–20E va 450/30–40 (polivinilxlorid 
qoplamli silliq yoki momiq gazlama) turdagi sun’iy terilardan keng 
foydalaniladi.