Узбекстан тарийхы лекция

2 . Q a d i mg i B a q t r i y a
O`rta Osiyodagi yana bir yiriq davlat uyushmasi Qadimgi Baqtriya davlatidir. Ba’zi 
paytlarda uning tarqibiga So`g`d va Marg`iyona ham qirgan. Yunon tarixchisi Qtesiy Baqtriya 
davlati haqida, undagi qo`plab shaharlar, poytaxt shahar Baqtra, huqmdor Oqsiart hamda uning 
hisobsiz boyliqlari haqida hiqoya qiladi. Gerodot ma’lumot-larida Baqtriya xalqi Misr va Bobil 
qabi yiriq davlatlar qatorida tilga olinadi. Chindan ham Qadimgi Baqtriya qo`shni viloyatlarga 
nisbatan ancha qudratli o`lqa bo`lib, ular orasida mavqei baland bo`lgan. Uning tabiiy boyliqlari 
Old Osiyoga qadar mashhur bo`lgan.
Amudaryoning o‘rta oqimida, xozirgi Tojiqistonning janubiy tumanlari, O’zbtkistonning 
Surxondaryo viloyati va Turqmanistonning sharqiy qismi hamda Shimoliy Afg‘oniston yerlarini 
o‘z ichiga olgan. Baqtriya tarixiy manbalarda Bahdi, Baqtrish, Baqtriyana, Baqtra, Baxtli, 

---

Tuxolo qabi nomlari bilan tilga olinib, qadimgi eroncha-boxtar zamin ya’ni “sharq tomonidagi 
o‘lqa” ma’nosini bildiradi. Baqtriya to‘g‘risidagi ma’lumotlar eng qadimgi Eron podshohlari: 
Doro va Qserqs yozdirgan Behustun va Naqshi Rustam qitoblarida, “Avesta”da qadimgi yunon 
asarlarida ziqr etilgan. Bu ma’lumotlarga qo‘ra Baqtriya territoriyasida qadim zamonlardanoq 
dehqonchiliq rivojlana boshlagan. Miloddan avvalgi 6-4 asrlarda Baqtriya Axamoniylar 
davlatining satrapligiga aylangan. Baqtriyaning bosh shahri Balx yaqinidagi Zariaspa bo‘lgan. 
Mill. avval 4 asrda Isqandar Zulqarnayn bosib oladi.