O’zbekiston respublikasi davlat statistika qo’mitasi kadrlar malakasini oshirish va statistik tadqiqotlar instituti

PSD
va
PSD 2
) asosiy maqsadi ham umumevropa bozorida hizmatlarga bo’lgan 
to’lovlar uchun yagona huquqiy baza yaratishdir. Har bir mamlakatda fintex 

---

381 
hizmatlar ko’rsatuvchi banklar mavjud, Masalan Britaniyada 
Barclays
, 
Germaniyada 
Biw-bank
va 
Fidor,
Polshada 
MBANK
, Ispaniyada 
Santander
, 
Kanadada 
Toronto-Domion
, Avstraliyada 
Westpac Banking
va boshqalar. Bu 
mamlakatlarda ish yuritmoqchi bo’lganlar biznesni rivojlantirish uchun huddi shu 
banklarga murojaat qilishlari maqsadga muvofiqdir, chunki ular qonunchilik bilan 
bog’liq muammolarnihal qilishga yordam bera oladilar.
Hozirgi davrda respublikamizdagi ko’pchilik banklarning mutahassislari 
raqamlashtirish va bu yo’nalishda yangi texnologik yechimlar topish haqida 
yanada ko’proq fikr yuritmoqdalar. Mamlakatimizdagi moliyaviy texnologiyalar 
bo’yicha tashkilotlar va bu yo’nalishda faoliyatlarini boshlagan kompaniyalar 
moliyaviy texnologiyalarni qandaydir katta tavakkalchiklarga ega bo’lgan bir 
tajriba sifatida tushunmoqdalar. Shuni uchun ham biz ushbu bo’limda 
O’zbekistonda moliyaviy texnologiyalarni rivojlantirishga nimalar to’siq 
bo’layapti va bunday muammolarni hal qilish uchun nimalar qilmoq zarurligini 
o’rganib chiqishga harakat qilamiz. Avvalo shuni aytish kerakki, 
respublikamizdagi moliyaviy-texnologik loyihalarning fundamental muammolari 
milliy iqtisodiyotdagi umumiy muammolar mavjudligi sababli yuzaga kelayapti. 
Bu soha bo’yicha potentsiyal investorlar mamlakatimizdagi startaplarga 
investitsiyalar 
qilishga 
cho’chimoqdalar 
va 
pullarining 
qaytishdan 
havotirlanayaptilar. Shuning uchun ham 
Bloomchain 
orqali ekspertlar orasida 
sorov o’tkazilganida, o’zbek moliya-texnologik sektoridagi faollik ko’pchilik 
hollarda tayyor texnologiyalarni yoki korporatsiyalri tarkibidagi komandalarni 
sotib olishga va ulardan foydalanishga qaratilganligi ma’lum bo’ldi. Qanday 
turdagi asosiy xatolar va xolatlar moliyaviy texnologiyalar bo’yicha loyihalarning 
amalga oshishiga halaqit berishini quyida ko’rib chiqishga harakat qilamiz: 
Birinchidan
, respublikamizda venchur korxonalar va ular bilan bog’liq 
bo’lgan venchur investitsiyar rivojlanmagan yoki bunday mexanizmni bizning 
tadbirkorlar hali pishiq-puxta o’rganishmagan; 
Ikkinchidan
, mamlakatimizdagi tadbirkorlarning chet ellardagi moliyaviy 
texnologiya kompaniyalari va mutaxassislari bilan aloqalari maqtanalarli darajada 

---

382 
emas. Chunki chet tillarni bilmaslik, bu sohadagi yangi adabiyotlarning mavjud 
emasligi yoki kamchilligi, yangi texnologiyalarga qiziqmaslik yoki ularni 
tushunmaslik innovatsion texnologiyalarni mamlakatimizda joriy qilish uchun 
o’ziga hos to’siq bo’lib turibdi; 
Uchinchidan
, ko’p yillar davomida bu sohaga yetarlicha e’tibor berilmagani 
tufayli moliyaviy texnologiyalar bo’yicha startaplar va biznes farishtalarning bizda 
sanoqli ekanligi; 
To’rtinchidan
, ichki investitsiyalar uchun juda muhim bo’lgan kapitalning 
chet ellarga nazoratsiz oqib ketayotganligi va yangi innovatsion texnologiyalar 
bo’yicha ta’lim jarayoning juda ham sust bo’lib qolganligi; 
Yuqorida aytilganlarga bir misol sifatida quyidagilarni keltirish mumkin. 
Agarda moliyaviy texnologiyalarga bo’lgan venchur investitsiyalarining Rossiya 
Federatsiyasidagi rivojlanishini ko’rib chiqsak, quyidagi diagrammani olamiz: