Ekonometrika amaliy mashg‘ulot I. Habibullayev, A. Jumayev

 
 

---

144 
 
Topshiriq: 
1.  Qatorning  o‗zgarish  tendentsiyasi  chiziqli  model  bo‗yicha  deb 
faraz qilgan holda 
t
a
a
y
t
1
0


 trend koeffitsiyentlarini toping va 16-oy 
uchun prognoz ko‗rsatkichini hisoblang; 
2.  Qatorning  o‗zgarish  tendentsiyasi  parabolik  model  bo‗yicha  deb 
faraz  qilgan  holda 
2
2
1
0
t
a
t
a
a
y
t



  trend  koeffitsiyentlarini  toping  va 
16-oy uchun prognoz ko‗rsatkichini hisoblang. 
 
11-masala. 
Quyidagi  jadvalda savdo korxonasining kunlik tushumlari  miqdori 
bo‗yicha ma‘lumotlar mlrd. so‗m hisobida berilgan. 
 
Kun 
01.03 
02.03 
03.03 
04.03 
05.03 
06.03 
07.03 
t 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
y
t 
268 
267 
258 
262 
254 
257 
263 
 
Quyidagi  jadvalda  esa  yuqoridagi  ko‗rsatkichni  1  va  2-modellarda 
hisoblangan prognoz qiymatlari keltirilgan. 
 
t 
y
t 
1-model 
2-model 
1 
275 
260 
2 
253 
275 
3 
250 
253 
4 
269 
278 
5 
253 
263 
6 
248 
251 
7 
250 
269 
 
Topshiriq: 
Modul  bo‗yicha  o‗rtacha  nisbiy  xatolik  asosida  1  va  2- 
modellarning  aniqlik  darajalarini  taqqoslang  va  qaysi  model  aniqroq 
ekanligi haqida xulosa qiling. 
 

---

145 
 
12-masala. 
Hududda elektr energiyasining 9 oylik iste‘moli haqida ma‘lumotlar 
berilgan: 
 
Oylar  
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
9 
El. 
energiyasi 
hajmi, 
ming kv/s. 
 
125,5 
 
120,6 
 
118,0 
 
116,3 
 
114,4 
 
 
110,3 
 
108,6 
 
105,5 
 
106,4 
 
Topshiriq: 
1. Berilgan ma‘lumotlar asosida: 
a) 
t
a
a
y
t
1
0


  –  chiziqli  modelni  tuzing  va  modelda  natijaviy 
belgini nazariy qiymatlarini hisoblang; 
b) 
2
2
1
0
t
a
t
a
a
y
t



  –  parabolik  modelni  tuzing  va  modelda 
natijaviy belgining nazariy qiymatlarini hisoblang. 
2. Ikkala  modelda  hisoblangan  qator  darajalarining  nazariy 
qiymatlarini o‗rtacha mutloq va nisbiy xatoliklarini hisoblang.