Ўзбекистон республикаси халқ таълими вазирлиги мактабгача муассасалар ходимларини қайта тайёрлаш

Саводга тайѐрлаш бўйича амалий машқ 
Болалар, ҳозир “O’” товушига сўз топ ўйинини ўйнаймиз. “O’”товуши ҳам унли товуш 
экан. Мен “O’” товушини айтганимда истаганча чўзишим мумкин, чунки уни талаффуз
қилаѐтганимда ҳеч нарса тўсиқ бўлмайди. Оғзимни кузатинг. ―o’-o’-o’‖. Кузатдингизми 
“O’” товушини талаффуз қилганимда чўзиб айтдим.Товуш тўсиққа учрамади. Демак “O’” 
товуши унли товуш экан. Унли товушларни биз доимо қизил рангда белгилаймиз. Нечта 
унли товушларни ўргандик? (4та: ―О‖, ―А‖ ―U‖, ―O’‖) 
“O’” товушига сўз топ ўйини 
(ўрик, ўтин, ўрмон....) Сўзлардаги “O’” товушини ўрнини аниқлаш 
―Тез айтишни –кўп айтиш‖ ўйини 
Энди болажонлар, тез айтишни ким кўп айта олишини синаб кўрамиз: 
Ўргимчак, ҳой ўргимчак, 
Тўқишни ўргат жиндак. 
Машғулот якунида барча болаларни ширин сўзлар билан рағбатлантириш. 
Декабрь 
1-машғулот 
Мавзу: “Қиш” мавзусида тасвирий ҳикоя тузишга ўргатиш 
Мақсад: 
Воқеани тасвирлашда содда ва ѐйиқ гапларни қўллашга ўргатиш. 
Вазифалар: 
Боғланган нутқни ривожлантириш.Сўзлаѐтганда тўғри нафас олишни ривожлантириш. 
Жумлаларни, товушларни аниқ айтиш, овоз оҳангини тўғри қўллаш. ―N‖ товушини тўғри 
талаффуз қилиш устида ишлаш. 
Кутилаѐтган натижалар: 
Болаларнинг боғланган нутқи ривожланади. 
Болалар жумлаларни, товушларини аниқ айтишни, овоз оҳангини тўғри қўллашни 
ўрганадилар. ―N‖ товушини тўғри талаффуз қилиш малакаси ҳосил бўлади. 
Керакли жиҳозлар: 
Сурат: ―Қиш манзараси‖ 
Машғулотнинг бориши 
Тарбиячи: Болалар, ҳозир қандай фасл? 
Бугун биз қиш ҳақида ҳикоя тузамиз 

---

35 
Қиш фаслида қандай ўзгаришлар бўлади? 
Қиш фасли бошқа фасллардан нималар билан фарқ қилади? (совуқ бўлади, қор ѐғади). 
Қишда дарахтларда қандай ўзгаришлар бўлади?(улар дам олишади, қорга беланади). 
Қишда ҳайвонлар, қушлар қандай яшашади? 
Қишловчи қушлар қордан қўрқмайдилар, лекин қаҳратон совуқда қийналишади. Уларга 
ѐрдам бериш керак. Қиш фасли ҳақида қандай сўзлар айтиш мумкин? Қиш қандай? 
(қорли, совуқ, аѐзли). Қор ҳақида нима дейиш мумкин: У қандай? (Тарбиячи болаларнинг 
жавобларини умумлаштириб, қиш ҳақида ҳикоя тузишни таклиф этади). 
Ҳикоя тузганингизда қиш офтоби ҳақида гапиринг, у ҳақида нима дейиш мумкин? Об-
ҳаво қандайлиги ҳақида гапиринг. Ҳикоя тузганингизда ҳозир ишлатилган сўзлардан 
фойдаланишингиз мумкин (5-6 та болалар ҳикояси тингланади). 
Тарбиячи: Биз бугун қиш ҳақида (совуқ, аѐзли, қорли), қор ҳақида (момиқ, оппоқ) 
гаплашиб олдик. Энди диққат билан эшитиб туринг. Мен нима ҳақида гапирар эканман: 
қиш ҳақидами, қор ҳақидами? Ким топса, керакли сўзни айтади. 
1. Осмондан момиқ, оппоқ (қор) тушяпти. 
2. Мен қор ҳақида нима дедим (оппоқ, момиқ).