Iqtisodiy va ijtimoiy geografiya

qishloq xo„jaligi

‖ deganda uning asosiy tarmoqlari  – dehqonchilik 

va  chorvachilik  tushuniladi.  Bunday  qarash  an‘anaviy  bo‗lib  qolgan va  u  tarmoq 

nuqtai  nazaridan  to‗g‗ridir.  Ammo  hududiy  jihatdan  qaraganda,  qishloq  xo‗jaligi 

shahar,  mintaqa,  milliy  va  dunyo  xalq  xo‗jaligiga  o‗xshash  alohida  bo‗g‗in, 

taksonomik birlik sifatida ham namoyon bo‗ladi. Bunda qishloqda qanday xo‗jalik 

tarmoqlarining mavjudligi nazarda tutiladi.  

Chindan  ham  hozirgi  vaqtda  qishloq  joylarda  nafaqat  dehqonchilik  va 

chorvachilik  (agrar  sohalar),  balki  turli  boshqa  tarmoqlar,  masalan,  sanoat 

korxonalari, transport, dam olish maskanlari, sanatoriya va kurort, aholiga xizmat 

ko‗rsatish sohalari mavjud. Shu bois, ―qishloq xo‗jaligi‖ tushun-chasining bunday 

ikki  ma‘noga  ega  ekanligini  (birinchisida  –  tarmoq,  ikkinchisida  –  joyning 

funksiyasi) unutmaslik lozim. 

Qishloq  xo‗jaligi  iqtisodiyotning  qadimiy  sohasidir.  Dastlabki  ijtimoiy 

mehnat taqsimoti ham avval chorvachilik, so‗ngra dehqonchilikning paydo bo‗lishi 

bilan  bog‗liq.  Dehqonchilik  va  xususan,  sug‗orma  dehqonchilik  jamiyat 

taraqqiyotida alohida, inqilobiy ahamiyatga ega bo‗lgan. Sababi – aynan sug‗orma 

dehqonchilik  jamoa,  uning  asosida  doimiy  aholi  manzilgohlarining  vujudga 

kelishida,  ilm-u  fan  taraqqiyotida  muhim  rol  o‗ynagan.  Keyinchalik  dehqonchilik 

hunarmandchilik  va  savdo-sotiqni,  ular  esa,  o‗z  navbatida,  manufaktura  va  yirik 

mashina industriyasini rivojlantirishga olib kelgan.  

---