Folklorumuzun bilici babası s dnik Pa a

---

 

3

Folklorumuzun bilici babası - S dnik Pa a 

 

        Kitabları  vasit sil   imzasını 

tanıdı ım  vaxtlardan  bilirdim  ki, 

S dnik  X lil  o lu  Pa ayev 

respub-likamızın 

iri 

m d ni 

m rk zl -rind n  olan  G nc  

h rind   Pe-daqoji  nstitutun 

mü llimidir. 

Onda 

xs n 

tanımasam  da,  onu  Az r-

baycanın  n  adlı-sanlı,  azman 

ki i-l rind n 

biri 

kimi 

t s vvürüm   g -tirirdim.  n  çox 

da  onu  «Ya ayan  fsan l r», 

«Yurdumuzun 

fsan -l ri»,  «Yanarda  

fsan l ri», 

«Az rbaycan  xalq  fsan l ri» kimi kitabları il  bir vaxtda 

yada  salırdım,  dü ünürdüm  ki,  xalq  yadda ının  mahir 

bilicisi  olan,  sin sind   bu  q d r  xalq  x zin si,  fsan l r 

g zdir n bu ki i D d  Qorqud kimi nurani, a saqqal bir el 

adamıdır. 

     Vaxt  oldu  ki,  m n  Az rbaycan  Dövl t  Universitetinin 

filologiya  fakült sind   t hsil  alanda  bir  d f   Folklor 

kafedrasında  söhb tcil,  bam z ,  sin sind n  sözl r  co  

verib  da an  bir  a saqqalın  söhb tinin  üstün   g lib 

çıxdım.  Maraqlandım  ki,  bu  ki i  kim  ola?  Dedil r  b s 

G nc d n  g lib,  S dnik  Pa ayevdir.  Daha  sonra  m n 

onu D d  Qorqud adına Folklor Elmi M d ni M rk zind  

bir neç  d f  gördüm. Sonra da tale el  g tirdi ki, Folklor 

nstitutu  formala anda  daha  tez-tez  görü m y   ba ladıq 

v   n tic d   aramızda  s mimi  dostluq  münasib tl ri 

yarandı. 

      B s S dnik X lil o lu Pa ayev r smi olaraq kimdir? 

1929-cu  ild   Da k s n  rayonunun  Qazaxyolçular 

k ndind ki  Pirsultan  köyü  m h ll sind   anadan  olub. 

---

 

4

1949-cu ild  D st fur k nd orta internat  m kt bini bitirib. 

G nc   Dövl t  Pedaqoji 

nstitutunun  dil- d biyyat

 

fakült sin  üz tutduqdan sonra,  dem k olar ki, h yatının 

yeni  yüks l n  x tti  üzr   inki af  ed n  m rh l si  ba layır. 

Bu m rh l  n  il  xarakteriz  olunur? – sualına g ldikd  

is   «Bu  gün  S dnik  Pa ayev  kimdir?»  ritorik  sualı  buna 

cavab verir. B li, S dnik X lil o lu Pa ayev bu gün artıq 

1929-cu  ild   Da k s n  rayonunun  Qazaxyolçular 

k ndind  dünyaya t v llüd tapmı  adi u aq deyil; bu gün 

S.Pa ayev ünvanı t kc  Qazaxyolçular k ndi il , onun bir 

m h ll si  olan  Pirsultan  obası  il   m hdudla ıb  qalmır, 

ksin ,  bu  m hdud  co rafi  regionun  s rh dl rini  çoxdan 

a ıb  v   h m  diaxron,  h m  sinxron  v ziyy td ,  h m  d  

rq ,  q rb ,  imala,  c nuba  min  kilometrl rl   hat  

arealında  öz  ç rçiv sini  geni l ndirib.  Bu  gün  S dnik 

X lilo lu  ünvanı  deyil nd   bütöv  Az rbaycan  dünyası 

ba a dü ülür, bu gün S.Pa ayev dünyası dey nd  bütün 

türk ell ri özünün milli-m n vi öz llikl ri v  göz llikl ri il  

gözl rimiz önünd n dolanıb keçir… 

        Dey rdim ki, S dnik adının da ıyıcısı b lk  d  el  

yegan  olaraq S dnik mü llimin özüdür, amma bu adı  o, 

bütöv  G nc   boyda  böyüdüb,  Butöv  Az rbaycan  boyda, 

türk  ell ri  içind   m huri  -  cahan  el yib.  «S dnik»  adı 

y qin  ki,  s d  -  yüz  r q mi  il   ba lıdır.  Yüzçü,  yüzlük, 

daha  do rusu,  m nc ,  yüzba ı  sözü  il   ba lıdır.  Y ni 

onba ı,  yüzba ı,  minba ı  –  Çar  Rusiyası  dövründ  

mü yy n ixtiyar sahibi olan v  öhd sind  müvafiq sayda 

ev, ail , t s rrüfatba ı, k nd olan adama deyirdil r. Bax, 

S dnik  mü llimin  adını  dü ün nd   bel   bilir m  ki,  o, 

özünün  a ır  ç kisi  il   yüzl rl   insana  r hb r,  a saqqal 

olan nüfuz sahibidir v  özünün yüks k intellekti il , z ngin 

m n vi potensialı il  yüzl r , minl r  t sir etm k gücün  

qadirdir.  Bütün  bu  dedikl rim  S.Pa ayevi  bir 

xsiyy t 

olaraq t qdim edir.  

---

 

5

     S.X.Pa ayev böyük düha sahibidir. Bir f rd olaraq o, 

özlüyünd   bir  neç   böyük 

xsin  da ıdı ı  yükün 

öhd sind n asanlıqla g lir. Öz geni  ür yini bir neç  yer  

parçalayıb v  h min parçaların h r birind   d  bir böyük 

ür k  sahibi  f aliyy t  göst rir.  Bu  dedikl rimizi  g r  rti 

olaraq  bölgül rl   ver   bils k,  onda  t xmin n  a a ıdakı 

kild  qrupla dırma alınar:  

1.  S dnik Pa ayev adi v t nda dır, öz  

     do uldu u k ndin  sıravi yetirm sidir; 

2.  S dnik Pa ayev mü llimdir; 

3.  S dnik Pa ayev jurnalistdir; 

4.  S dnik Pa ayev  airdir, a ıqdır; 

5.  S dnik Pa ayev alimdir v .s. 

 

 Elmi  f aliyy tini  d   özlüyünd   bir  neç   yer   ayırmaq 

olar: 

1. Pedaqoq – alim 

2. Folklor ünas – alim 

3. N z riyy çi – alim 

 

    Bütün  bunları  is   S dnik  Pa ayev  h yatda  öz  canlı 

m k  f aliyy ti  il   v   eyni  zamanda  yazıb  ortaya 

çıxartdı ı  s rl ri  il  do ruldub.