O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta‘im vazirligi jizzax politexnika instituti

Geomfig   
kondtruksiyasida.
 
2.   Modul   o‘zgartirish   sohasiga   bog‘liq   va   dasturosti   paketini   aniqlash   
uchun   qo‘llanilishi   mumkin   va   umumiy   realizatsion   metodlar   bilan   ham   
mumkin.    Demak,     masalan,   hisoblanuvchi   vazifalar   qatori   uchun,   Sustem   
moduli     namoyish     qiluvchi      matematik      funksiyalar      yetali     bo‘lmasligi      ham   
mumkin,      va      biz     
Mathfundeb      nomlangan      moduli     
yordamida      bizni   
qiziqtirgan   qo‘shimcha   funksiyar   to‘plamini   yaratishimiz   mumkin. 
unit   Mathfun; 
interface 
function   tg   (x:real); 
function   arcSin   (x:real):real; 
function   arcCos   (x:real); 
function   arcTg   (x:real):real; 
{boshqa      matematik      funksiyalarni      bo‘lishi      mumkin      bo‘lgan   
spetsifikatsiyasi} 
Inplementation 
{spetsifikatsiya   qilingan   funksiyalar   yozilishi}
 
end. 
Modul   bilan   eksportlanadigan   Spetsifirlangan   funksiyalar   yozilishidan   
tashqari,   realizatsiya   bo‘limi,   bir   yoki   bir   qancha   spetsifirlangan   funksiyalar   
realizatsiyasi      uchun      kerakli      bo‘lgan      ba‘zi      lokal      yordamchi      funksiyalar   
yozilishidan    ham      tashkil    topishi     mumkin.      Masalan,    polinom      va     massiv   
belgisini      hisoblash      funksiyalari,      turli      spetsifirlangan      funksiyalar      uchun   
polinom      koeffisentlari      belgisi.      Albatta,      barcha      bunday      lokal      obyektlar   
eksportlanmaydi,   va   ularning   qo‘llanilishi   modul   tashqarisida   mumkin   emas. 
3.      modul      real      kompyuterga      nisbatan      qo‘shimcha     
funksiyalarni   
bajaruvchi
,   virtual   kompyuter   yaratish   uchun   qo‘llanilishi   mumkin.   amallar   
to‘plamini   realizatsiya   qiluvchi   oldingi   punktdagi   modulni   til   mashinasini   
rivoji      deb      hisoblash      mumkin.      lekin      ba‘zi      hollarda      spetsializatsiyalangan   

---

124 
 
jarayonni—va   uni   amallarini,   va   uni   registrlarini   to‘liq   imitatsiyasiga   ega   
bo‘lish   kerak.   ratsional   sonlar   ustida   amallarni   realizatsiya   qiluvchi   virtual   
kompyuterni   misol   qilib   ko‘ramiz. 
unit   RacionalEngine; 
interface 
Const   length   =   N   -   1; 
type   index   =   0...length; 
speceint=array   [index]   of   byte; 
Rac=record   sign   (minus,   plus); 
Numerat,   denominat   :   specint   end; 
var   RR:Rac;RZ,RB:Boolean; 
{RR,   RZ   va   RB   –   bizning   virtual   protsessor   registrlari,   RR   –   har   
bir      arifmetik      amallar      natijasi      qoladigan      registr      (shunday      nomlanadigan   
summator),   RB   –   ratsional   sonlarni   ifodalovchi   chegeraga   chiqarish   belgisi   
(true   chiqishda),   RZ   –   nolga   bo‘lish   belgisi   (bunday   holda   true)} 
procedure   AddR   (a,   b:   Rac;   var   c:Rac); 
procedure   SubR   (a,   b:Rac;   var   c:Rac); 
procedure   MultR   (a,   b:Rac;   var   c:Rac); 
procedure   DivR   (a,   b:Rac;   var   c:Rac); 
{      ratsional      sonlarni      qo‘shish,      ayirish,      bo‘lish      va      ko‘paytirish   
jarayonlari      spetsifikatsiyasi---      a      va      b      amal      argumenntlari,      c-      natija.   
Argumentlardan      biri      RR      registr      natijasi      hisoblanganda,      bu      amallarni   
modifikatsiyasi   bo‘lishi   mumkin.} 
function   EqualR   (a,   b:Rac):   Boolean; 
function   LessR   (a,   b:Rac):   Boolean; 
function   MoreR   (a,   b:Rac):   Boolean; 
{ratsional     sonlar    munosabati     funksiya     spetsifikatsiyasi—tenglik,     kam,   
ko‘p   } 
implementation 
procedure   Reduction   (var   m:Rac);