Mavzu: Ishlab chiqarish jarayonlarini rivojlanishida axborot kommunikatsiyalarini o’rni

---

MAVZU:Ishlab chiqarish jarayonlarini rivojlanishida axborot

kommunikatsiyalarini o’rni

K90-21 guruh talabasi Omonillayev Zoxidjon

---



Istiqlolga erishganimizdan

so‘ng, yurtimizda axborot-

kommunikatsiya

texnologiyalarini rivojlantirish, 

uning huquqiy-tashkiliy hamda

moddiy-texnik

mustahkamlashga davlat

siyosati darajasida e’tibor

qaratildi. Davlatimiz qisqa davr

ichida milliy AKT infratuzilmasi

modeliga ega bo‘ldi hamda bir

qator hukumat qarorlari va

Prezident farmonlari qabul

qilindi. Bugungi kunda barqaror

taraqqiyotga erishishda

axborot-kommunikatsiya

texnologiyalarning o‘rni har 

qachongidan ham ko‘ra dolzarb

bo‘lib borayapti.

---



Qaysi sohaga e’tibor qaratmang, ularning barchasida ushbu

texnologiyalardan foydalanish tobora kengaymoqda. AKT taraqqiyoti har 

qanday mamlakatning raqobatdoshlik darajasini oshirib, katta qulayliklar

eshigini ochadi, boshqarishni strategik darajada tashkil etish uchun keng

imkoniyatlar yaratadi. Ayni paytda mamlakatimiz bo‘ylab 18,6 ming baza

stansiyalar o‘rnatilgan bo‘lsa, mobil aloqa abonentlari soni so‘nggi 10 yilda

7,5 barobar ko‘paydi. SHularga mos ravishda yurtimizda mobil aloqaning

to‘rtinchi avlod tarmog‘i — “4G”– LTE salohiyati oshirilmoqda. 

Mamlakatimiz viloyat markazlarida va Toshkent shahrida “4G”–

texnologiyasining bazaviy stantsiyalari ishlatilib kelinmoqda va buning

ko‘lami kengaytirilib borilmoqda.

---



Bu aholining telekommunikatsiya xizmatlarini yanada samarali qo‘llashi, 

yuqori tezlikdagi internetni ta’minlab, davlat tashkilotlaridan kerakli

ma’lumotlarni tez va qulay tarzda olish imkoniyatini bermoqda. 

Innovatsiyalar televidenie sohasiga ham keng kirib borayapti. Raqamli

televideniening asosiy xususiyati — tasvirning sifati. IPTV internet 

xizmatlari keng ravishda ta’minlanib kelinmoqda [1, с.56]. Kompyuter

tarmoqlari hamda unga muqobil axborot-kommunikatsiya texnologiyalari

(AKT) ta’lim tizimi uchun, eng avvalo, yer sharining istalgan nuqtasidan

turib, tezkor ravishda zarur ma’lumotni olish bilan bog‘liq bo‘lgan

imkoniyatlar yaratdi.

---



Xususan, Internet global kompyuter tarmog‘i orqali dunyo axborot

resurslariga kirish lahzalarda amalga oshirilishi buning yaqqol dalilidir. 

Taraqqiyot mevasi bo‘lmish zamonaviy texnologiyalar insoniyatning

uzog‘ini yaqin, og‘irini engil qilish maqsadida yaratilgan. Ayniqsa, axborot-

kommunikatsiya texnologiyalarining jadal rivojlanishi har soha

taraqqiyotiga o‘zining munosib hissasini qo‘shib kelmoqda. Inkor etib

bo‘lmas bir haqiqat bor, bugungi davr vakilining o‘z zamonasi

texnologiyalaridan foydalana olmasligi, ularni o‘z hayoti, kasbi va

hunariga tadbiq etmasligi nuqson sanaladi. Ta’kidlash joizki, umumta’lim

maktablarida, kasb hunar kollejlari va oliy ta’lim muassasalarida faoliyat

ko‘rsatayotgan o‘qituvchi-pedagoglarning zamonaviy axborot-

kommunikatsiya texnologiyalari imkoniyatlaridan turli o‘rinlarda unumli

foydalanishlari ularning mahoratli mutaxassis ekanligidan dalolat beradi.

---



Insoniyatning XXI asrga qadam qo‘yishi

jamiyat hayotining hamma sohalarida

axborot texnologiyalarining rivojlanishi

bilan belgilanmoqda. Axborot va uni

qayta ishlash borgan sari rivojlanib, 

ishlab chiqarish darajasiga, davlat

resursiga va qimmatbaho tovarga aylanib

bormoqda. Zamon talabiga javob

beradigan, yangicha fikrlaydigan, bozor

sharoitlarida muvaffaqiyatli xo‘jalik

yuritadigan yuqori malakali, chuqur

bilimli mutaxassislarni tayyorlash esa

davr talabi bo‘lib qoldi. Mamlakatimiz

rivojlangan davlatlar qatoridan mustaqil

o‘rin egallashi uchun zamonaviy

kompyuter texnologiyalarini

hayotimizning barcha sohalariga joriy

etish zarurdir. Davlat umummilliy

dasturida asosiy yo‘nalishlardan biri

sifatida umumta’lim maktablari, kasb

hunar kollejlari va oliy ta’lim

muassasalarini axborotlashtirishga

alohida e’tibor qaratilmoqda.

---



Ushbu dastur doirasida ta’lim muassasalari zamonaviy kompyuter

texnikalari bilan ta’minlanmoqda. Ta’lim muassasalari to‘liq Internet va

ZIYONET tarmog‘iga ulandi. Zamonaviy shaxs shu qadar ko‘p axborotga

egaki, u axborotlarni yangi axborot-kommunikatsiya texnologiyalarisiz

ishlov berishi va ishlatishi mumkin emas. Yildan-yilga bizning

hayotimizga kompyuter va u bilan birga axborot-kommunikatsion

texnologiyalari jadal kirib kelmoqda.



Ta’lim siyosatining hozirgi asosiy maqsadi ta’lim oluvchi shaxs, jamiyat

va davlat ehtiyojlarini qondiruvchi muhim va kelajakdagi rivoji uchun

zarur yuqori samaradorlikka ega bo‘lgan zamonaviy ta’lim berishga

qaratilgan.

---



Ta’lim muassasalarining pedagoglari va rahbarlarining kasbiy

omilkorligini rivojlantirish uchun ularni faoliyatining birinchi

kunlaridanoq qo‘shimcha pedagogik ta’limga jalb qilish lozim. Axborot-

kommunikatsiya texnologiyalari har bir bosqichda o‘qituvchining eng

yaqin ko‘makchisi, malakali pedagogning darsga tayyorgarlik

ko‘rishidan tortib, uni sifatli, qiziqarli va natijali o‘tkazishgacha

bo‘lgan barcha jarayonlarda eng qulay vositadir. O‘qituvchi darsga

tayyorgarlik ko‘rishda kompyuter orqali didaktik, tarqatma materiallar, 

ko‘rgazmali qurollar, slayd va dars ishlanmalarini tayyorlashi, internet 

yordamida esa ularni turli qo‘shimcha ma’lumotlar, qiziqarli surat, 

audio, video lavhalar bilan boyitishi mumkin. Dars jarayonida axborot-

kommunikatsiya texnologiyalari o‘quvchilar dunyoqarashi, bilim va

ko‘nikmalarini ko‘rish, eshitish va mustaqil bajarish orqali

rivojlantirishga ko‘maklashadi.

---



Darsning har bir bosqichida o‘tilgan mavzularni takrorlash va

mustahkamlash, yangi bilimlar bayoni, amaliy mashg‘ulotlar laboratoriya

ishlarini bevosita axborot texnologiyalari yordamida qisman yoki

butunlay amalga oshirish imkoniyati mavjud. So‘nggi yillarda deyarli

barcha oliy ta’lim muassasalarida o‘quv-laboratoriya jihozlari va

zamonaviy kompyuter texnikasi bilan ta’minlandi. SHu bilan bir qatorda

ulardan ma’lum jarayonda unumli foydalanish yuzasidan ham keng

ko‘lamli ishlar amalga oshirilmoqda. O‘qituvchi pedagoglarning

zamonaviy texnologiyalardan unumli foydalanishlarini ta’minlash, ular

malakasini uzluksiz oshirib borishga alohida e’tibor qaratilmoqda. 

Tarmoqning elektron pochta, yangiliklar guruhlari, chat-muloqot

tarmog‘i kabi keng ommalashgan vositalaridan ta’lim tizimida

foydalanish mumkin.

---



O‘rganish bo‘yicha

imkoniyatni yanada oshirish

uchun videokonferensiyaning

o‘rni juda yuqori. 

Videokonferensiya orqali

ko‘rib anglash, o‘rganish va

qo‘llash yuqori

samaradorlikka olib keladi

.

---



Darsning har bir bosqichida o‘tilgan mavzularni takrorlash va

mustahkamlash, yangi bilimlar bayoni, amaliy mashg‘ulotlar

laboratoriya ishlarini bevosita axborot texnologiyalari yordamida

qisman yoki butunlay amalga oshirish imkoniyati mavjud. So‘nggi

yillarda deyarli barcha oliy ta’lim muassasalarida o‘quv-laboratoriya

jihozlari va zamonaviy kompyuter texnikasi bilan ta’minlandi. SHu

bilan bir qatorda ulardan ma’lum jarayonda unumli foydalanish

yuzasidan ham keng ko‘lamli ishlar amalga oshirilmoqda. 

---



O‘qituvchi pedagoglarning zamonaviy texnologiyalardan unumli

foydalanishlarini ta’minlash, ular malakasini uzluksiz oshirib borishga

alohida e’tibor qaratilmoqda. Tarmoqning elektron pochta, yangiliklar

guruhlari, chat-muloqot tarmog‘i kabi keng ommalashgan

vositalaridan ta’lim tizimida foydalanish mumkin. Real vaqtda

muloqot imkonini tug‘diruvchi hamda aloqa o‘rnatilgach, matnni, 

tasvir, ovoz yoxud ixtiyoriy faylni uzatish imkonini beruvchi maxsus

dasturlar mavjud bo‘lib, bu dasturlar turli masofada joylashgan

foydalanuvchilarga lokal va global kompyuter tarmog‘i orqali

hamkorlikdagi faoliyatni ta’minlab beradi.

---



Ma’lumotlarni uzatish sifati zamonaviy tizim asosida rivojlanishi

natijasida ovozli muloqot texnologiyalari yanada takomillashib

bormoqda. Natijada onlayn muloqot tizimi jadal sur’atlarda

rivojlana boshladi. Dasturiy ta’minot hamda maxsus uskunalar

yordamida Internet orqali audio va video konferensiyalar

o‘tkazish imkoniyatlari yaratilmoqda. Videokonferensiya —

odamlarga bir-birlarini ko‘rish, tinglash, ma’lumotlarni almashish

va interaktiv rejimda birgalikda ishlash imkonini beradigan, 

hamda yaqin muloqotda bo‘lishga imkon beruvchi texnologiya. 

---



Videokonferensaloqani qo‘llash sohalari juda katta. Misol qilib, 

meditsina, ta’lim, turli xil ko‘rinishdagi tadbirlar hamda yig‘ilishlarni

keltirish mumkin. Bugungi kunga kelib, videokonferensiya

texnologiyasini qo‘llamaydigan sohani deyarli yo‘q deb ayta olamiz. 

Kerakli ma’lumotlarni internet, elektron pochta yoki turli xil

manbalarda olishimiz mumkin ularni to‘la qonli tushunish uchun

ancha vaqt hamda kuch sarflanadi. O‘rganish bo‘yicha imkoniyatni

yanada oshirish uchun videokonferensiyaning o‘rni juda yuqori. 

Videokonferensiya orqali ko‘rib anglash, o‘rganish va qo‘llash yuqori

samaradorlikka olib keladi. 

---

Xulosa:

Men bu mustaqil ishimda shuni bildimki “Axborot texnologiyalari” 

bizni hayotimizda juda katta o’rin tutar ekan.