qatori
Vertikal va gorizotal
prokrutkalar
Matn bilan ishlash oynasi
1-rasm. Word oynasi
206
chegaralari soddalashtirilgan holda aks etadi, bu esa matn kiritish va
tahrirlash ishlarini tez bajarishga imkon beradi.
Ikkinchisi - elektron hujjat rejimi – Word 2007 redaktorining yangi
amali – matnni o`qish jarayonini osonlashtiradi. Bu rejimda o`zgaruvchan
o`lchov sohasi namoyon bo`lib, u faqat hujjat tuzilmasini ko`rsatadi.
Uchinchisi - belgilovchi rejim - hujjatga kiritilgan ob’ektlarni
sahifada joylanishini yaqqol ko`rsatadi. Bu rejimda ishlash jarayonida
kolontitullar, rasmlar, ramkalar va boshqa sohalarni o`zgartirish oson
kechadi.
To`rtinchisi, tuzilma rejimi - hujjatning tuzilmasi bilan ishlash
imkonini beradi, matnni qayta joylashtirish, sarlavhalar o`rnini
almashtirish vaqtida juda qo`l keladi. Bu rejimda ishlash jarayonida hujjat
tuzilmasini yopib tashlab, faqat asosiy sarlavhalarni qoldirish mumkin [6].
Qaysi piktogramma ustida sichqonchaning ko`rsatkichi bosilsa,
hujjat o`shanga mos ko`rinishda ishga tushadi.
Microsoft Word 2007 oynasining yuqori qismida fayil nomi va boshqaruv
tugmalari joy olgan (2-rasm):
2-rasm. Fayil nomi.
Oynalarni
oldingi
va eying ko`rinishga o`tish
Microsoft Word 2007 oynasining yuqori qismida fayil nomidan so`ng menyular
qatori mavjud bo`lib ular quyidagilarda iborat (3-rasm) :
3-rasm. Menyular qatori.
207
Bu
jadvalning
har
bir
katakchasi
ma’lum bir buyruq
piktogrammasidir. Mazkur tugmacha shu buyruqlarga tez o`tish uchun
ishlatiladi.
Word 2007 oynasi ichida hujjat oynasi joylashgan. Uning ham eng
yuqorisida hujjat nomi aks etgan qator mavjud, burchakda esa sizga tanish
bo`lgan piktogrammalar joylashgan.
Bu
oynada
gorizontal
va
vertikal
chizg`ichlar
mavjud.
Chizg`ichning oq qismi qog`ozdagi matn joylanishi sohasidir. Pastki
ikkita «zajim» («qisqich») yordamida bu soha chegaralari o`zgartiriladi.
Yuqoridagi «zajim» esa xat boshi joyini ko`rsatadi. Uning
Gorizontal tasmalar qatori boshida to`rtta piktogramma joylashgan. Ular
hujjat
ko`rinishining
bir
xolatidan
ikkinchisiga
tez
o`tish
piktogrammalaridir:
Birinchisi - oddiy rejim - u matnni kiritish, tahrirlash, формат lash
uchun juda qulaydir. Bu rejimda matnning формат lanishi va sahifaning
chegaralari soddalashtirilgan holda aks etadi, bu esa matn kiritish va
tahrirlash ishlarini tez bajarishga imkon beradi.
Ikkinchisi - elektron hujjat rejimi – Word 2007 redaktorining yangi
amali – matnni o`qish jarayonini osonlashtiradi. Bu rejimda o`zgaruvchan
o`lchov sohasi namoyon bo`lib, u faqat hujjat tuzilmasini ko`rsatadi.
Uchinchisi - belgilovchi rejim - hujjatga kiritilgan ob’ektlarni
sahifada joylanishini yaqqol ko`rsatadi. Bu rejimda ishlash jarayonida
kolontitullar, rasmlar, ramkalar va boshqa sohalarni o`zgartirish oson
kechadi.
To`rtinchisi, tuzilma rejimi - hujjatning tuzilmasi bilan ishlash
imkonini beradi, matnni qayta joylashtirish, sarlavhalar o`rnini
almashtirish vaqtida juda qo`l keladi. Bu rejimda ishlash jarayonida hujjat
tuzilmasini yopib tashlab, faqat asosiy sarlavhalarni qoldirish mumkin [7].
Qaysi piktogramma ustida sichqonchaning ko`rsatkichi bosilsa,
hujjat o`shanga mos ko`rinishda ishga tushadi.
208
Microsoft word 2007 oynasining menyular satri(3-rasm):
3-rasm. Menyular qatori.
Файл menyusi quyidagi buyruqlardan tashkil topgan (4-rasm):
4-rasm. Файл menyusi.
Sozdat (Создат)-yangi fayl matnini yaratish va yangi oynaga o`tish
Otkrit (Открiт)-kompyuter xotirasida va diskida mavjud bo`lgan matn
faylini ochish
Zakrit (Закрiт)-matn fayl oynasini yopish
Saxranit (Сoхранит)-yaratilgan faylni standart nomi bilan saqlash
Saxranit kak (Сoхранит как)- matn faylini yangi nom bilan saqlash
Predvoritelniy prosmotr (предварителнiй просмотр)-hujjatning qogozga
joylashuvini ko`rish
Parametri stranitsi (параметрi страницi)- hujjat chegaralarini o`zgartirish
qog’oz yo`nalishini o`rnatish
Pechat (печат) hujjatni bosmaga berish, bunda bosmaga berish qurilmasi
printer drayverini tekshirish kerak. Bunda hujjatlarning saxifasi raqamlari va
qog’oz yo`nalishi va turini berish mumkin.
Otpravit (отправит)- matn fayllarini ma’lum yo`nalish bo`yicha yo`natish
Svoytva (свойства)- hujjat hususiyatlarini o`rnatish yangi: kim tomonidan
Fayl menyusi pastki qismida so`ngi fayl nomi turadi.
209
Vixod (вiход)- dastur ishini to`xtatish
„Главнаya“ menyusida quyidagialrni amalga oshirish mumkin (5-rasm).
5-rasm.„Главнаya“ menyusi.
Matnni tahrirlash jarayonida siz, albatta, formatlash masalalariga duch
kelasiz. fromatlash deganda - matn ma’nosini o`zgartirmay turib, uning
shaklini o`zgartirish tushuniladi. Word 2007 muharririda formatlash
buyruqlari majmui Формат menyusida jamlangan.
Kopirovat (копироват)-
ajratilgan matn bo`lagini buferga olish
Vstavit (Вставит)-
buferdagi ma’lumotlarni kursor turgan joyga qo`yish
Videlit vse (вiделит все)- matnning barcha qismni belgilash
Ochistit (очистит)- matnning belgilangan qismini o`chirish
Nayti (найти) –biror matn bo`lagini yoki sarlovha raqamini qidirish
Periyti (перейти)-biror matn bo`lagiga yoki sahifa raqamiga o`tish
Zamenit (Заменит)- belgilangan matn bo`lagini boshqa matn bilan
almashtirish.
Menyudagi birinchi buyruq Шрифтdir. Buyruq bajarilgandan so`ng
namoyon bo`lgan oynadan ko`rinib turibdiki, u Шрифт, Интервал va
Анимациya kabi uch qismdan iborat:
Шрифт qismida matnda qo`llaniladigan шрифт turi, o`lchovi,
rangi, yozilish shakli (J, K, Ch) tanlanadi. Undan tashqari indekslarni
yuqorida yoki pastda yozish, barcha xarflarni katta qilib yoki soya bilan
yozish va boshqa amallar bajariladi. Barcha parametrlar tanlangan so`ng
Ok tugmachasi bosiladi. по умолчаниyu tugmachasi - kompyuter har
yoqilganida avval tanlangan шрифт, tanlangan parametrlar bilan (boshqa
buyruq berilmaguncha) ishlatilishini ta’minlaydi.
отменитит ввод- bajarilgan amalni bekor qilish,orqaga qaytish
210
повторит ввод_- amalni qaytdan bajarish masalan, yozilgan so`zni
yana bir marta takrorlash
вiразат(ctrl+X)-belgilangan joyni qirqish
копироват(ctrl+C)-belgilangan joyni ko`chirib olish
вставит(ctrl+V)- ko`chirilgan yozuvni aytilagan joyga qo`yish
вiделит все(ctrl+A)- barchasini belgilash
найти(F5)- kerakli satrni izlash
заменит(Ctrl+H)- biror so`zni tegishlisi bilan almashtirish va
boshqalar.
“Вставка” menyusi orqali bajariladigan amallar (6-rasm)
6-rasm. “Вставка” menyusi
Undagi buyruqlar orqali jadval hosil qilish,uni yacheykalarga bo`lish,
yacheykalarni o`chirib tashlash mumkin. Bundan tashqari “Таблица” da
quyidagilarni amalga oshirish mumkin.
сортировка- alfavit tartibida joylash
формула-formulalar hosil qilish
настройка-parametr va panellarni o`rnatish
параметрi-parametrlarni o`rnatish,dokumentga parol qo`yish va
boshqa amalalrni bajarish
Yaзiк-tezarus lug’ati va tili
Статистика-hujjatdagi barcha abzatslar,qatorlar,satrlar,harflar va
belgilar soni
Статистика panelini ko`rinishi
правописание(F7)-to`g’ri
yozish
(rus grammatikasi bo`yicha)(7-rasm).
211
зашишит документ- hujjatni himoya qilish
автореферат- avtomatik yozish
параметрi
автозаменi-avtomatik
almashtirish
7-rasm. Statistika. va boshqalar.
автотекст- avtomatik ravishda komputerda bor bo`lgan so`zlarni
yozish cимвол-simvollar hosil qilish
8-rasm. Simvol.
simvollar tartibi(8-rasm)
рисунок- Rasm o`rnatish
cхематическаya диаграмма- sxemali diagramma chizish
“Разметки страницi” menyusida quyidagi amallarni bajarish
mumkin (9-rasm).
9-rasm. “Разметки страницi” menyusi
Колонкиdan matn yozilgan varoqni bo`laklash eni va bo`yining
o`lchamlarini qo`yish mumkin (10-rasm).
212
10-rasm. Kolonki.
Шрифт- shriftni o`zgartirish,kattalashtirish.
Абзац- hoshiya qo`yish, intervallarni o`rnatish
Cписок-tartib bilan raqamlash yoki tartiblash
Границi и заливки-hoshiya o`rnatish yoki rang berish.
Фон- rang berish
Рамки- ramka o`rnatish
va boshqalar.
“Ссiлки ” menyusida quyidagilarni bajaradi(11-rasm):
11-rasm. “Ссiлки ” menyusi
“рассiлки” menyusi (12-rasm):
12-rasm. “рассiлки” menyusi.
213
“Рецензирование” menyusi buyg`ug`lari(13-rasm):
13-rasm. “Рецензирование” menyusi.
“Вид” menyusida quyidagilarni (14-rasm).
14-rasm. “Вид” menyusi.
Word 2007 oynasini ko`rinishini o`zgartirish. Oynalarning sahifalangan
ko`rinishga o`tish. Vosita panelini qoyish yoki olib tashlash. Panel instrumenti
(панел инструментi)-leneykalarni olish yoki qoyish
Mashtab (Маштаб)-oyna o`lshash o`zgartirish
Kolontituli (Колонтитулi)-izoh qatorini oynaga qoyish
bajarish mumkin разметка страницi- matnni kattalashtirish
панели инструментов- uskunalar panelini o`rnatish
линейка- chizg’ich o`rnatish
колонтитулi- satr boshiga doimiy so`zni o`rnatish
масштаб- O`lchovlar va masshtabni o`rnatish
Shunday qilib Microsoft Word 2007 ning asosiy funksiyalari bilan
tanishdik. Ushbu funsiyalar Microsft Word ning 2007-yilgi versiyasi
bo`yicha yozildi. Farqi shundaki ushbu dasturning bundan oldin ishlab
chiqilagn bir qator versiyalari bor. Microsoft Word 2007ning 9 ta asosiy
panelidan tashqari unda maxsus belgilar ham mavjud. Ushbu belgilar orqali
ham juda ko`plab funksiyalarni bajarish mumkin. Lekin ularning ko`plarini
bajaradigan vazifasi 9 ta panelda joy olgan buyruqlarniki bilan bir hil.
214
Microsoft Word 2007 oynasining umumiy ko`rinishi bilan tanishib chiqdik.
Endi hujjat yaratish jarayoniga o`tsak ham bo`ladi [7]. Matn kiritish.
Matn asosan klaviyaturadan kiritiladi. Kiritish uchun avval matn kiritish
o`lchamini (шрифт) o`rnatish kerak. Buning uchun vositalar panelidagi
tugmani yoki format (формат) menusidagi (шрифт) buyrug’idan
foydalaniladi. So`hgra matn kiritish tili o`rnatiladi. Til o`rnatish uchun
holatlar qatoridagi русское
tugmasini yoki klaviaturadagi shift+Ctrl
tugmasini bosish kerak.
Matn chegaralari o`rnatiladi. Buning uchun laneykadan foydalaniladi.
Lineyka quyidagi ko`rinishga ega(1-chizma):
1-chizma. Chizg`ich.
Word 2007da har bir yangi qatorga o`tish uchun Enter klavishasi bosiladi.
Qatorning tugaganini ko`rish uchun vositalar panelidagi tugmani bosish
kerak.
Qatorni olib tashlash uchun Del klavishasini bosish kerak. Bunda
kursordan o`ngda turgan simbollarni olib tashlaydi.
Backspace klavishasi bosilsa, kursordan chapda turgan simbollar olib
tashlanadi.
Word 2007 programmasi ishga tushirilganda har doim vstavka rejimida
ishlaydi. Bu rejimda simbollar orasidagi symbol qo`shiladi. Agar symbol
o`rniga boshqa symbol yozish kerak bo`lsa zamena rejimaga o`tish kerak.
Do'stlaringiz bilan baham: |