Ko'pchilik uchun kompyuter hisoblash yoki hisoblash uchun ishlatiladigan

Kompyuterlarning uchinchi avlodi: 1960-1970 yillar (Integratsiyalashgan 

sxemalar va ko‘p dasturlash) 

3-avlod  kompyuterlarida  tranzistorlar  o'rniga  integral  mikrosxemalar  (IC) 

mikrochiplari  ishlatilgan.  Yarimo'tkazgichli  IC  ko'p  sonli  tranzistorlar, 

kondansatörler, diodlar va rektifikatorlarni bitta germaniy yoki kremniyga to'pladi. 

Keyin ular bosilgan elektron plataning alohida qismlariga bosilgan. 

Ushbu  kompyuterlarning  amalga  oshirilishi  Mur  qonuniga  (1965)  ham  mos 

edi, unda tranzistor o'lchamlari shunchalik tez kichrayib borayotgani va keyingi 10 

yil  davomida  bu  raqam  har  ikki  yilda  bir  marta  yangi  mikrochiplarga  to'g'ri 

kelishini ko'rsatdi. 

U o'n yildan so'ng bu eksponent o'sishni 1975 yilda har besh yilda bir marta 

o'zgartirdi. 

 

Mikrochipdagi o'rnatilgan sxema 

---

IC 

tranzistor 

sxemasini 

loyihalashda 

qo'llaniladigan 

mashaqqatli 

protseduralarni  hal  qilishga  intildi.  Transistorlardagi  kondansatkichlar,  diodlar  va 

rektifikatorlarning  qo'lda  o'zaro  ulanishi  ko'p  vaqt  talab  qildi  va  to'liq  ishonchli 

emas edi. 

Texas  Instruments  kompaniyasidan  Jek  Kilbi  va  Fairchild  korporatsiyasidan 

Robert  Noys  1958  va  1959  yillarda  mos  ravishda  integral  mikrosxemalarning 

afzalliklarini  alohida  kashf  qilishgan.  Kilbi  o'zining  IC  ni  germaniyga,  Noys  esa 

kremniy chipiga qurdi. 

ICni  ishlatadigan  birinchi  tizimlar  IBM  360  bo'lib,  u  ham  tijorat,  ham  ilmiy 

topshiriqlarni bajarish uchun mushaklar bilan to'ldirilgan edi. 

---

 

Jek Kilbining IC chipi 

Narxlarni  pasaytirishdan  tashqari,  bitta  chipga  bir  nechta  tranzistorlarni 

joylashtirgandan  so'ng,  har  qanday  kompyuterning  tezligi  va  ishlashi  sezilarli 

darajada oshdi. Ixtiro qilinganidan beri IC tezligi har ikki yilda ikki baravar oshdi 

va kompyuterlarning hajmi va narxini yanada qisqardi. 

---

Bugungi kunda deyarli barcha elektron qurilmalar bosilgan elektron platalarga 

joylashtirilgan integral mikrosxemalarning bir turidan foydalanadi. 

IC  sxemasidan  tashqari,  kompyuterlar  bilan  o'zaro  aloqa  yaxshilandi.  Vizual 

displey birliklari orqali chiqish uchun ko'rsatiladigan ma'lumotlarni kiritish uchun 

perfokartalar  o'rniga  bosma  nashrlar,  klaviaturalar  va  yaxshiroq  kiritish  tashqi 

qurilmalari ishlatilgan. 

Endi  kompyuterlar  kompyuter  texnikasi  va  resurslarini  boshqarish  uchun 

operatsion tizim dasturidan foydalandilar. Bu tizimlarga bir vaqtning o'zida turli xil 

ilovalarni  ishga  tushirish  imkonini  berdi.  Buning  sababi  xotira  taqsimotini 

kuzatuvchi markazlashtirilgan ilovalar edi. 

Hajmi va adolatli narxi tufayli kompyuterlar ommaviy auditoriya uchun ochiq 

bo'ldi. 

Bu  avlod,  shuningdek,  ishlab  chiqaruvchilarni  boshqa  tizimlar  bilan  mos 

keladigan  kompyuter  komponentlarini  yaratishga  chaqirgan  "kompyuterlar  oilasi" 

tushunchasini ham yaratdi. 

---

 

1970-yilda chiqarilgan chiroyli IBM 370 meynfreym 

Bobo11 tomonidan