Botanika indd

BIR  URUG‘PALLALI  0 ‘SIMLIKLAR  SINFI
 
(LOLASIMONLAR)
Bir  urug‘pallali  o‘simliklar  sinfiga  67  oilaga  mansub 
58  000  ga yaqin  tur kiradi.
56-§.  LOLADOSHLAR  OILASI
Ogj+jChj^Ucj)
Ilgari  loladoshlar  oilasiga  kirgan  piyoz  va  shirach  tur-
 
kumlari  mustaqil piyozdoshlar  va  shirachdoshlar  oilalariga
 
ajratilgan.
Loladoshlar  oilasi  dunyoning  deyarli  hamma  qismidagi 
cho‘l,  adir  va  tog‘larda  o‘sadigan  400  ga  yaqin  tumi  o‘z 
ichiga oladi. Ularga ildizpoyali, piyozboshli ko‘p yillik o‘tlar 
va  qisman  butasimon  o‘simliklar kiradi.
Bu  oila  vakillarining  barglari  oddiy,  butun,  parallel  yoki 
yoysimon  tomirli,  shakli  nashtarsimon,  tasmasimon  yoki 
ellipssimon  bo‘lib,  poyada  ketma-ket  o‘mashgan.  Gulla­
ri  to‘g‘ri,  ikki  jinsii,  yakka-yakka  yoki  to‘pgulda  joylash­
gan.  Gulqo‘rg‘oni  oddiy,  gultojsimon,  6  ta  erkin  yoki  bir- 
biriga qo‘shilgan gulqo‘rg‘on bargchalaridan tashkil topgan. 
Changchilari  ham  6  ta,  3  tasi  tashqi,  3  tasi  esa  ichki  hal­
qada  o‘mashgan.  Urug‘chisi  1  ta,  3  ta  urug‘chibargning 
qo‘shilishidan hosil bo‘lgan.  Mevasi ko‘sakcha yoki rezavor 
meva  (134—135-rasmlar).
Bu  oila  vakillaridan  biri  lola  turkumiga  mansub  qizil 
loladir.  U  aprelning  oxiri  -   mayning  boshlarida  adir  va 
tog‘laming  quyi  qismidagi  yonbag‘irlarda  ochiladigan  yirik 
gulli o‘simlik. Bo‘yi 20-45 sm. Barglari 3-4 dona, ustida to‘q 
binafsha  rangli  dog‘lari  bor.  Guli  bitta,  yirik,  sarg‘ish-qizil,
133

---