Toshkent viloyati chirchiq davlat pedagogika instituti "tasdiqlayman"

5-savol. Kesmani yo‘g‘onlashtirish buyrug‘i va undan foydalanish algoritmi 
Bu buyruqdan foydalanish algoritmi  quyidagicha bo‘ladi: 

---

83 
 
1. Kesma ajratiladi; 
2.   
  Uchinchi 
«По  слою  »
  -  chiziq  yo‘g‘onligi  - 
«Вес  линий  »
  tugmasi 
yuklanadi: Kompyuterga kiritilgan 0.00 dan 2.11 gacha bo‘lgan yo‘g‘onliklar ro‘yhatining darchasi 
paydo bo‘ladi, (11- rasm). Ulardan birortasi tanlanib yuklanadi;    
   11- rasm 
    
 
KLASTER 
 
 
3-mavzu: Ekranda A4 va A3 formatlarni chizish va ularda asosiy yozuv 
o‘rnini to‘ldirish. 
Bu  mashg‘ulotda  avvalgi  mashg‘ulotlarda  o‘zlashtirilgan  bilimlar  asosida  grafik  grafik 
ishlarini  joylashtirish  uchun  A4  yoki  A3  formatlarni  asosiy  yozuvi  bilan  bajariladi.  A4  formatni, 
hamda asosiy yozuv kataklarini chizishni, ulardagi yozuvlarni bajarishni ko‘rib chiqamiz. 
A4  formatni  ekranda  chizish  uchun  «Kesma»  buyrug‘i  yuklanadi.  Ko‘rsorni  ekranning 
pastki  yoki  yuqori chap  burchagiga olib kelib, uning  birinchi chap burchagining  o‘rni  belgilanadi. 
Shunda,  muloqotlar  darchasida,  kesmaning  ikkinchi  uchining  koordinatalarini  kiritish  so‘raladi. 
Kesma  uzunligini  kiritishning  tezkor  usulidan  foydalanib,  kursorni  gorizontal  chiziq  bo‘ylab  o‘ng 
tomonga suriladi va 
210 
mm
 (mm lar yozilmaydi) terilib, 
«Enter»
 bilan qayd etiladi. Natijada A4 
formatning bir tomoni hosil bo‘ladi va kursor bu tomonning ikkinchi uchiga kelib qoladi. Kursorni 
yuqoriga  vertikal  chiziq  bo‘ylab  suriladi  va 
297
 
mm
  ni  klavishlar  yordamida  teriladi,  hamda 
«Enter»
  bilan qayd etiladi.
 
Natijada  A4  formatni  ikkinchi tomoni ekranda chizilib qoladi. Qolgan 
tomonlarini ham yuqoridagi tomonlari kabi chizib olinadi.  
Kompyuterda qanday 
ranglar va chiziq turlari 
bor 

---

84 
 
Agar,  ramka  chizig‘i  chiziladigan  bo‘lsa:  Kesma  buyrug‘iga  kiriladi  va  kursorni  A4 
formatning  quyi  chap  burchagiga  keltirib,  @  20,5  yozuvi  kiritiladi.  Shunda,  kursor  ramka 
chizig‘ining  quyi  chap  burchagiga  kelib  qoladi.  To‘g‘ri  to‘rtburchak  buyrug‘iga  kirib,  @  185,287 
yozuvi  kiritilib  chizma  ramkasi  yasaladi,  (37-rasm).  Ikkinchi  amaldagi  chizilib  qolgan  kesma 
belgilanib, o‘chirib tashlanadi. 
Asosiy  yozuvning  kataklarini  chizish  uchun  kvadrat  nishoncha  bilan  ketma-ket  o‘n  bir 
marotaba  siljitib,  gorizontal  chiziqlari  chizib  olinadi.  So‘ngra,  «Podobie»-«Ob’ektni  o‘zgartirmay 
berilgan  masofaga surish»  buyrug‘idan  yoki kesma uzunligini tezkor kiritish usulidan  foydalanib, 
uning  vertikal  chiziqlari  chizib  olinadi.  Ortiqcha  to‘g‘ri  chiziqlarni  va  ularning  uzunliklarini 
kesmani ajratib, ekrandan yo‘qotiladi yoki uzunliklari qisqartirilib chiqiladi. Natijada, asosiy yozuv 
kataklari  DST  ida  belgilanganidek  chiziladi.  Lekin,  A4  format  tasvirini,  nuqta  koordinatalarini 
kiritishning  nisbiy  usulidan  foydalanib  ham  bajarish  mumkinligi  3-mashg‘ulotda  bayon  qilingan 
edi.