Samarqand iqtisodiyot va servis instituti «xalqaro turizm va turizm servisi» kafedrasi

 

 
atrof-muhit muhofazasi.
 
Turist va ekskursantlar hayoti va sog‘ligi xavfsizligi. 
Barcha turistik xizmat 
turlari  iste’molchilar  sog‘ligi,  hayoti  va  mulki  uchun  xavfsizlik  ta’minlangan 
bo‘lishi  kerak.  Turistik  xizmatlar  xavfsizligi  normal  sharoitda  bo‘lganidek, 
favqulodda holatlar (tabiiy ofat va boshqalar) da ham ta’minlanishi kerak. Turistik 
trassalar  ekologik  qulay  va  sanitar-epidemiologik  sharoitlari  yaxshi  bo‘lgan 
hududlarda joylashtirilishi kerak.  

---

284 
 
Turistik  xizmatlarga  va  xizmat  ko‘rsatish  sharoitlarga  talablar. 
Ko‘rsatilayotgan  turistik  xizmatlar  iste’molchilar  uchun  qo‘shimcha  qulayliklarni 
o‘z  ichiga  oluvchi  talablarga  mos  kelishi  kerak.  Turistik  xizmatlar  va  xizmat 
ko‘rsatish sohasiga tavsiya qilinuvchi talablar quyidagilar:  

 
turistik  xizmatlar  xizmat  ko‘rsatiladigan  iste’molchilar  xohishi  va 
jismoniy imkoniyatlariga javob berish kerak; 

 
ijroning  aniq  va  o‘z  vaqtida  bo‘lishi,  iste’molchilarga  ko‘rsatilayotgan 
turistik xizmatlar hajmi, muddati va xizmat ko‘rsatish shartlariga ko‘ra, yo‘llanma, 
chipta, kvitansiyada ko‘rsatilgan talablarga mos kelishi kerak; 

 
majmuiylik  (komplekslilik)  ko‘rsatiladigan  turistik  xizmatlar  nafaqat 
asosiy  xizmatlarda  balki,  qo‘shimcha  xizmatlardan  (maishiy,  aloqa,  savdo) 
foydalanish imkonini yaratish kerak; 

 
xizmat  ko‘rsatuvchi  xodimlarning  odob-axloqiligi,  xizmat  ko‘rsatuvchi 
xodimlar axloq normalariga rioya etishi kerak, xodimlar iste’molchilarga nisbatan, 
muloyim xushmuomila bo‘lishlari kerak; 

 
qulaylik-turistik  xizmatlar  iste’molchilar  uchun  yaratilgan  qulay 
sharoitlarda ko‘rsatilishi kerak, bino loyihalari qulay, ratsional jihozlangan bo‘lishi 
kerak; 

 
estetiklik-binolarning  badiiy  masalalari,  turistik  korxonaning  hududi, 
tashkilot marshruti, bino inter’erlari jihozlanishi mos kelishi kerak, xodimlar tashqi 
ko‘rinishi va nutq madaniyati estetik talablariga to‘la mos kelishi kerak; 

 
davomiylilik ya’ni xizmat ko‘rsatish davomiyligi, turistik va ekskursion 
marshrutlar  davomiyligi  va  murakkabligi,  ishlatilayotgan  transport  vositalari  va 
boshqa xizmat ko‘rsatish vositalari turistlar jismoniy va ruhiy imkoniyatlariga mos 
kelishi kerak. 
O‘zbekistonda  turistik  xizmatlarni  loyihalashtirishda  hujjatlarni  ko‘rib 
chiqish  tartibi  mavjud.  Shuningdek, turistik-ekskursion  xizmat  ko‘rsatish  sohasida 
standartlashtirish  ob’ektlari,  standartlar  kompleksining  strukturasi  va  boshqa  
standartlarshtirish bo‘yicha  hujjatlarning maqsadi va vazifasini belgilovchi standart 

---

285 
 
bor.  Menejerlar  turistik  xizmatlar  uchun  ishlab  chiqiluvchi  loyiha  materiallari, 
korxona  va  turistik  xizmat  ko‘rsatish  ob’ektlari  (mehmonxonalar,  turbaza, 
marshrutlar va boshqalar) davlat ekologik ekspertizasidan o‘tishi shart.  Xizmatlar 
esa  amaldagi  qonunlar  va  normativ  hujjatlardagi  talablarga  mos  kelishi  kerak. 
Turistik  xizmatlarni  loyihalashtirish  turistik  korxonalar  tomonidan  amalga 
oshirilishi  mumkin  yoki  boshqa  tashkilot  tomonidan  ham  bajarilishi  mumkin.  Bu 
holda manfaati bo‘lgan korxona yoki tashkilot tashabbusi bilan shartnoma tuziladi. 
Xizmat  ko‘rsatishni  loyihalashtirishni  asosi  bu  turistik  xizmatlarninig  qisqa 
bayonidir,  ya’ni  bozorni  tadqiq  etish  natijasida  aniqlangan,  buyurtmachi  bilan 
kelishilgan  va  ijro  etuvchi  imkoniyatlarini  e’tiborga  olgan  talablar  majmuasidir. 
Shu asosda, u quyidagi tartibda amalga oshiriladi:  

 
xizmatlar tavsifi normalarining belgilanishi; 

 
turistlarga xizmat ko‘rsatish jarayoni texnologiyasini belgilash; 

 
texnologik mahsulotlarni ishlab chiqish; 

 
sifat nazorati usullarini aniqlash; 

 
loyiha tahlili; 

 
loyihani tasdiqqa taqdim etish.