O`zbekiston respublikasi maktabgacha ta’lim vazirligi

Tarbiyachiga eslatma

. 

F

tovushini  talaffuzidapastki  lab  yuqorigi  tish  qirralariga  yaqinlashgach,  o‘rtasida 

tor bo‘shliq hosil bo‘ladi, shu tor bo‘shliqdan havo o‘tadi, bu vaqtda yuqorigi lab 

yengil  ko‘tarilgan  bo‘ladi,  yuqoridagi  tish  qirralari  ko‘rinib  turadi,  pastki  tish 

qirralariesa  pastki  lab  bilaaan  bekitilgan  bo‘ladi,  yumshoq  tanglay  ko‘tarilgan  va 

tomoqning  orqa  devoriga  tiralgan  bo‘ladi,  hamda  burun  yo‘llarini  yopib 

turadi,o‘pkadan chiqayotgan havo og‘iz bo‘shlig‘i orqali o‘tadi,  tovush boylamlari 

ochiq, tovush jaranglamaydi. 

 

Tarbiyachi tarbiyalanuvchilarga F undosh tovush ekani, undosh tovush unli tovush 

bilan  birga  bo‘g‘in  hosil  qilishi  haqida  tushuntirib,  F  tovushining  talaffuzini 

o‘rgatadi. 

---

93 

 

Tarbiyachi tarbiyalanuvchilarbilan

 F

tovushini

ng xususiyatlari haqida savol-javob 

o`tkazadi. F tovushli so`zlar o`ylab topiladi. Shundan so`ng F harfi “Laylakvoy” 

media mahsulotidan ko`rsatiladi. Bunda F harfining shaklini eslab qolishlariga 

alohida e’tibor beriladi. 

F harfi kitobga joylab qo‘yiladi. (kitob maketiga F kesma harfi yopishtiriladi.) 

Harflarning    uch  xususiyati:yozilishi,  ko‘rish  mumkinligi  va  ularni  o‘qish 

mumkinligi  aytiladi.    Xulosada  harflar  o`qilishi,  yozilishi  va  ularni  ko`rish 

mumkinligi; tovushlarni esa eshitish va talaffuz qilinishi aytiladi. 

Quvnoq daqiqa 

Shoxdor echki 

Shoxdor echki kelmoqda, 

Bolalarni ko‘rmoqchi.  

Kim ichmasa sutini, 

Kim yemasa oshini,  

Suzib oladi uni. 

 

Qo‘lning  ko‘rsatkich  barmog‘i  va  jimjilog‘idan  boshqalari  bukilgan.Bu  -"echki". 

"Suzib oladi uni" qatori aytilganda, ular bolaga qarab qimirlatiladi. 

Amaliy ish. 

Tarbiyachi  bolalargakatta  bosma  F  harfini  doskada  chizib  ko`rsatib  beradi. 

Tarbiyachi  ko`rsatib  bergan  namunaga  qarab  bolalar  sanoq  cho`plaridan  katta  F 

harfini  yasaydilar.  Ish  yakunida  tarbiyachi  bolalarga  F  harfi  haqida  quyidagi 

quvnoq she’rni aytib berishi mumkin. 

Arqonda yo‘q, 

Zanjirda bor. 

Uzum so‘zi o‘rtasida, 

Piyoz so‘zi oxirida. 

Amaliy masq. 

Tarbiyachi F undosh ishtirok etgan bir necha so‘zni bo‘g‘inlarga bo‘lib (

fil, futbol, 

fasl,  farzand,  fanar,  favvora,

  qafas,  oftob,  daftar,  pufak,

)

  aytadi.  Bolalar  aytilgan 

so‘zdagi  bo‘g‘inda  F  undosh    tovush  ishtirok  etgan  bo‘lsa  Fkesma  harfni  baland 

ko‘taradilar.