‘z b e k is t n r e spu b L ik a si o L iy va ‘r t a maxsus

Nazorat savollari:
1. Taqsimot logistikasi  deb nimaga aytiladi?
2.  Taqsimot  logistikasining  asosiy  maqsadi  nimalardan  iborat 
bo‘ladi?
3.  Taqsimot logistikasining vazifalarini aniqlashda necha xil 
yondoshish mumkin?
4.  Mikro darajada qanday masalalar yechiladi?
5.  M akrologistik darajada qanday masalalar yechiladi?
8.2.  Tovarlarni taqsimlash  kanallari, ularning
 
vazifalari va tuzilishi
Iste’molchi  va  ta ’minlovchi  alohida  mikrologistik  tizim  bo‘lib 
bir-biri  bian taqsimot kanallari orqali  bog‘lanadi.
Taqsimot kanali  bu  alohida  shaxslar va tashkilotlarning  aniq  bir 
tovar  yoki  xizmat  turiga  bo‘lgan  egalik  huquqini  ishlab  chiqa- 
ruvchidan 
iste’molchiga 
berishdir. 
Logistik 
kanal 
har 
xil 
vositachilaming  tartibga  keltirilgan  majmuasi  bo‘lib  aniq  bir  ishlab 
chiqaruvchidan  iste’molchiga moddiy oqimlarni yetkazib beradi.
Bunda  tashkilotlar  va  shaxslar  m a’lum  bir  vazifalarni  bajara- 
dilar.  Jumladan,  bitimlarni  tuzish  davrida  kanal  bo‘ylab  tovarlar 
harakatini  ta’minlash  uchun  zarur  bo‘lgan  axborotlami  to ‘plash, 
kanal  faoliyatini  ta ’minlash  bo‘yicha  o‘z  bo‘yniga  tavakkalchilikni 
olish.  Bitimlarni  oxiriga  yetkazish  so‘ngida  moliyaviy  vositalami 
ishga solib tovarlar harakatini tashkil  etish  .
Taqsimot  jarayoni  bevosita  quyidagilarni.  o ‘z  ichiga  oladi: 
buyurtmalarni  qayta  ishlash,  mahsulotlarni  omborlashtirish  va 
tovarlar  zaxirasini  bir  maromda  saqlab  turish,  tovarlarni  iste’mol­
chiga yetkazib  berish uchun  ulami transportirovka qilish.
Taqsimot  kanallari  har  xil  tuzilishga  ega  boMishi  mumkin  va 
ular kanallam ing darajalari bilan tavsiflanadi.
Kanalning  darajasi-  bu  oxirgi  iste’molchiga  tovarga  bo‘lgan 
egalik  huquqini  va  tovarni  yetkazib  berish  bo‘yicha  ishlarni  amalga 
oshiruvchi  vositachi  sonidir.  Taqsimot  kanallarini  tashkil  etish 
sxemalari  34  -  rasmda  ko‘rsatilgan.  Rasmdan  ko‘rinib  turibdiki, 
taqsim ot kanallari to 'rt xil darajada bo‘lishi mumkin ekan:
100

---

-  nolinchi  darajadagi  kanal.  Bu  kanalda  ishlab  chiqaruvchi 
tovarlarni  to ‘g ‘ridan  to ‘g ‘ri  iste’molchiga  hech  bir  vositachilarsiz 
yetkazib  beradi;  Masalan,  paxta  xomashyosini  to ‘g ‘ridan  to ‘g ‘ri 
paxta  zavodiga  yetkazib  berish  yoki  poliz  mahsulotlarini  daladan 
savdo do‘konlariga yetkazib berish va boshqalar:
-  birinchi  darajali  kanal.  Bu  kanalda  tovarlarni  oraliq  vositachi 
ishtirokida  yetkazib  beriladi.  Masalan,  paxta  xomashyosini  paxta 
punkti  orqali  paxta  zavodiga  yetkazib  berish  yoki  poliz  mahsu­
lotlarini  poliz  omboriga  tashib  olish  va  keyin  savdo  do‘konlariga 
tashish;
Ishlab
Nolinchi darajali kanal
Iste’molchi
chiqaruvchi
Birinchi darajali kanal
Ishlab
Chakanafurush
Istc’molchi
chiqaruvchi
vositachi
Ikkinchii arajali kanal
Ishlab
chiqaruvchi - »
Ko'tarafurush
vositachi
—
Chakanafurush
vositachi
Iste’molchi
Uchmchi darajali kanal
Ko‘tarafurush
vositachi
Kichik
Ishlab
chiqaruvchi